Karpaty zewnętrzne i zapadlisko, III rok, regiony

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Przegl¹d Geologiczny, vol. 56, nr 10, 2008
Regionalizacja tektoniczna Polski
— Karpaty zewnêtrzne i zapadlisko przedkarpackie
Nestor Oszczypko
1
, Andrzej Œl¹czka
1
, Kazimierz ¯ytko
2
Tectonic subdivision of Poland: Polish Outer Carpathians and their
foredeep.
Prz. Geol., 56: 927–935.
Abstract. Authors discussed the actual state of tectonic
regionalization of the Outer Polish Carpathians and their foredeep. The
following category of tectonic unit are defined: the groups of nappes,
nappes, sub-nappes, thrust-sheets (skibas), anticlinorial and synclinorial
structures, and regional-scale folds.
N. Oszczypko
A. Œl¹czka
K. ¯ytko
Keywords:
regional tectonic units, Outer Carpathians, Carpathian
Foredeep
Karpaty stanowi¹ œrodkow¹ czêœæ alpejskiej strefy
fa³dowañ w Europie. Strefa ta uformowa³a siê z dawnego
Oceanu Tetydy po³o¿onego miêdzy Afryk¹ i Europ¹. Dzie-
li siê ona na wiele niezale¿nych pasm fa³dowych: Gór
Betyckich, Rifu, Tellu, Atlasu Wysokiego, Po³udniowych
i Pó³nocnych Apeninów, Alp, Karpat, Starej P³aniny i Gór
Pontyjskich oraz Dynarydów, Hellenidów i Taurydów. S¹
to asymetryczne góry p³aszczowinowe z wergencj¹ fa³dów
skierowan¹ w stronê bloków kontynentalnych.
Polskie Karpaty s¹ fragmentem wielkiego ³añcucha
górskiego o d³ugoœci ponad 1300 km, biegn¹cego od
okolic Wiednia po ¯elazn¹ Bramê na Dunaju. Na zacho-
dzie ³¹cz¹ siê one z Alpami Wschodnimi, a na wschodzie
z Ba³kanami. Tradycyjnie Karpaty Zachodnie dzieli siê
na starsze (póŸnokredowe) pasmo fa³dowe nazywane
Karpatami wewnêtrznymi (internidy) i m³odsze (oligo-
ceñsko-œrodkowomioceñskie), znane jako Karpaty zew-
nêtrzne (eksternidy) lub fliszowe (ryc. 1). Na granicy
internidów i eksternidów usytuowany jest pieniñski pas
ska³kowy — bêd¹cy stref¹ szwu orogenicznego Karpat
Zachodnich.
Karpaty zewnêtrzne s¹ zbudowane z górnojurajsko-
-dolnomioceñskich, g³ównie fliszowych utworów, ca³-
kowicie odkorzenionych od swego pod³o¿a. Wzd³u¿ czo³a
Karpat fliszowych wystêpuje w¹ska strefa miocenu
sfa³dowanego, utworzona z dolno- i œrodkowomioceñ-
skich utworów molasowych, która tworzy rodzaj w¹skie-
go, zapadaj¹cego pod orogen klina (p³aszczowina stebnic-
ka i ³uski zg³obickie, ryc. 1).
œci zachodniej i flisz mikuliczyñski w czêœci wschodniej,
oraz p³aszczowinê wy¿sz¹ — magursk¹, nasuniêt¹ od
po³udnia spoza Tatr. Dwa lata póŸniej Uhlig (1907) wyró¿-
ni³ dwie p³aszczowiny zakorzenione pod pieniñskim
pasem ska³kowym (por. Ksi¹¿kiewicz, 1972, 1977): ni¿sz¹
— podbeskidzk¹, nasuniêt¹ na miocen przedpola Karpat,
oraz wy¿sza — beskidzk¹.
Obecny podzia³ tektoniczny Karpat zewnêtrznych
zaproponowa³ Nowak (1927), który wyró¿ni³ trzy grupy
p³aszczowin:
brze¿n¹
,
œredni¹
i
magursk¹
. W drugiej
po³owie ubieg³ego stulecia intensywny rozwój kartografii
geologicznej oraz wyniki licznych g³êbokich wierceñ
ugruntowa³y regionalizacjê tektoniczn¹ polskich Karpat
Zachodnich (Ksi¹¿kiewicz, 1951, 1953, 1956, 1972, 1977;
Œwidziñski, 1958; Sikora & ¯ytko, 1959; Œl¹czka, 1971;
Koszarski i in., 1974; Kotlarczyk, 1985; ¯ytko i in., 1989).
Wyniki tych badañ podsumowane zosta³y w monografiach
tektonicznych Ksi¹¿kiewicza (1972, 1977 z literatur¹).
P³aszczowina magurska
Magura Nappe
(Limanowski, 1905)
Jest najwiêksz¹ a zarazem najbardziej po³udniow¹ jed-
nostk¹ Karpat zewnêtrznych (ryc. 1), biegn¹c¹ od Lasu
Wiedeñskiego na zachodzie po okolice Poiana Botizei
w rumuñskich Karpatach (¯ytko, 1999; Oszczypko i in.,
2005). P³aszczowina uformowana jest g³ównie z utworów
kredy górnej i paleogenu. Utwory najstarsze, jury i kredy
dolnej, s¹ znane jedynie ze strefy przypieniñskiej (Birken-
majer, 1979), natomiast utwory najm³odsze nale¿¹ do
dolnego miocenu (Oszczypko, 2006). Stratygraficzna
mi¹¿szoœæ sukcesji magurskiej wynosi od 2 km w czêœci
pó³nocnej (w strefie Siar) do 3,5 km w czêœci po³udniowej
(w strefie krynickiej). Podczas fa³dowañ i ruchów nasuw-
czych utwory p³aszczowiny magurskiej zosta³y ca³kowicie
odkorzenione od pod³o¿a i nasuniête daleko na przedpole
(ryc. 2). Po³udniow¹ granicê p³aszczowiny magurskiej
w Polsce stanowi pod³u¿ny uskok przesuwczy, biegn¹cy
wzd³u¿ pó³nocnej krawêdzi pieniñskiego pasa ska³kowego
(Birkenmajer, 1979, 1986), natomiast granicê pó³nocn¹
wyznacza czo³o nasuniêcia magurskiego (ryc. 2, 3). Na
wschód od Gorlic p³aszczowina magurska jest nasuniêta
na p³aszczowinê dukielsk¹, miêdzy Gorlicami a ¯ywcem na
jednostkê œl¹sk¹, a na zachód od ¯ywca na ³uski przedma-
Regionalizacja tektoniczna polskich Karpat zewnêtrznych
i zapadliska przedkarpackiego
Pierwsze próby nowoczesnego ujêcia tektoniki Karpat
zewnêtrznych z zastosowaniem teorii p³aszczowinowej
podj¹³ Limanowski (1905), który wyró¿ni³ dwie p³aszczo-
winy: ni¿sz¹, zawieraj¹c¹ piaskowce ciê¿kowickie w czê-
1
Instytut Nauk Geologicznych, Uniwersytet Jagielloñski,
ul. Oleandry 2a, 30-063 Kraków; nestor.oszczypko@uj.edu.pl;
andrzej.slaczka@uj.edu.pl
2
Pañstwowy Instytut Geologiczny, Oddzia³ Karpacki, ul.
Skrzatów 1, 31-560 Kraków
927
19
°
20
°
21
°
22
°
Tarnobrzeg
POLSKA
POLAND
0
Kraków
Ropczyce
-1000
-2000
-3000
-3000
Andrychów
Wadowice
Wieliczka
Bochnia
Pilzno
Rzeszów
Tarnów
Brzesko
Iwkowa
¯egocina
Cieszyn
Bielsko-Bia³a
SKIG1
Przemyœl
Karpaty zewnêtrzne
Outer Carpathians
J10
¯ywiec
SIG1
Z1
Jas³o
Wêglówka
Mszana Dolna
Krosno
CIG1
Su
Zawoja
Szczawa
Nowy S¹cz
Gorlice
Dukla
K1
Ru
Grybów
P1
Œwi¹tkowa
Nowy Targ
Ropa
Lesko
Bu
Krynica
Su
Ku
JIG1
Zakopane
Malcov
Bardejov
Ru
Bu
Dolny Kubin
Ku
Karpaty wewnêtrzne
Inner Carpathians
0
20 km
S£OWACJA
SLOVAKIA
niezdeformowane
basen paleogeñski Karpat wewnêtrznych
Inner Carpathians Paleogene Basin
p³aszczowina skolska
Skole Nappe
³uski przedmagurskie
Fore-Magura Thrust-sheets
miocen zapadliska
Miocene of the Carpathian Foredeep
andezyty
andesite
zdeformowane
zerowa linia anomalii Wiesego
zero line of Wiese's vectors
mezozoik Karpat wewnêtrznych
Mesozoic of the Inner Carpathians
fliszowy dolny miocen
Lower Miocene
p³aszczowina cz¹stkowa grybowska
Grybów Sub-Nappe
³uski zg³obickie
Zg³obice Thrust-sheets
izobaty pod³o¿a mioceñskiego [m p.p.m.]
isobath of Miocene substratum [m b.s.l.]
miocen na Karpatach
Miocene deposits upon the Carpathians
trzon krystaliczny Tatr
crystalline core of the Tatra Mts.
p³aszczowina podœl¹ska
Sub-Silesian Nappe
p³aszczowina dukielska
Dukla Nappe
p³aszczowina stebnicka
Stebnik (Sambir) Nappe
K1
wybrane wiercenia
selected boreholes
A
pieniñski pas ska³kowy
Pieniny Klippen Belt
p³aszczowina œl¹ska
Silesian Nappe
p³aszczowina magurska
Magura Nappe
platformowe przedpole Karpat
Carpathian Foreland
przekrój geologiczny
geological cross-section
B
Ryc. 1.
Szkic tektoniczny polskich Karpat (¯ytko i in., 1989, uzupe³niona); strefa: Su — Siar, Ru — raczañska, Bu — bystrzycka, Ku — krynicka
Fig. 1.
Tectonic sketch map of the Polish Carpathians (¯ytko i in., 1989, supplemented); Zones: Su — Siary, Ru — Raca, Bu — Bystrica, Ku — Krynica.
Wybrane wiercenia
Selected boreholes
: CIG1 — Cisowa IG1, JIG1 — Jasieñ IG1, K1— KuŸmina 1, P1 — Paszowa 1, SIG1 — Sucha IG 1, SKIG1 — Siekierczyna IG1, Z1 — Zawoja 1
Karpaty wewnêtrzne
Inner Carpathians
P£ASZCZOWINA
DUKIELSKA
DUKLA NAPPE
Karpaty zewnêtrzne
Outer Carpathians
Karpaty zewnêtrzne
Outer Carpathians
przedpole Karpat
Carpathian Foreland
Karpaty zewnêtrzne
Outer Carpathians
Z-1
Z-2
Z-4
Z-5
przedpole Karpat
Carpathian Foreland
przedpole Karpat i zapadlisko przedkarpackie
Carpathian Foreland and Carpathian Foredeep
Tyczyn 1
Kielnarowa 1
£USKA ZG£OBICKA
ZG£OBICE THRUST-SHEETS
ZAPADLISKO
PRZEDKARPACKIE
CARPATHIAN FOREDEEP
Bucznik 1
M-1
A-10
A-7
Przegl¹d Geologiczny, vol. 56, nr 10, 2008
gurskie. Pod nasuniêciem magurskim, w oknach tektonicz-
nych i licznych rdzeniach wiertniczych z tego obszaru,
stwierdzono wewnêtrzne elementy p³aszczowiny dukiel-
skiej oraz p³aszczowinê cz¹stkow¹ grybowsk¹, a w œrodko-
wej czêœci p³aszczowinê cz¹stkow¹ Obidowej-S³opnic
(¯ytko & Malata, 2001) (ryc. 2).
Na zachód od Dunajca morfologiê powierzchni nasu-
niêcia magurskiego okreœlaj¹ powierzchniowe elementy
strukturalne, takie jak elewacja Mszany Dolnej oraz depre-
sje tektoniczne (zapadliska) Kotliny S¹deckiej i Oraw-
sko-Nowotarskiej (ryc. 1).
W p³aszczowinie magurskiej wystêpuj¹ liczne fa³dy,
których osie zmieniaj¹ kierunek zgodnie z regionalnym
zgiêciem ³uku Karpat Zachodnich. Antykliny s¹ w¹skie,
œciœniête i czêsto z³uskowane, natomiast synkliny s¹ szero-
kie i p³askie. Po³udniowe skrzyd³a synklin zazwyczaj s¹
zredukowane i obalone ku pó³nocy. W pó³nocnej czêœci
p³aszczowiny dominuje wergencja pó³nocna, a w czêœci
po³udniowej czêsto notowana jest równie¿ wergencja
po³udniowa.
W obrêbie p³aszczowiny magurskiej tradycyjnie s¹
wydzielane cztery strefy facjalne (Nowak, 1924; Ksi¹¿kie-
wicz, 1948, 1958; Œwidziñski, 1958; Sikora & ¯ytko,
1959; Wêc³awik, 1969; Sikora, 1970; Oszczypko, 1973;
Koszarski i in., 1974). Od pó³nocy s¹ to strefy: Siar (Su),
raczañska (Ra), bystrzycka (s¹decka) (Bu) oraz krynicka
(Ku) (ryc. 1, 2). Odrêbn¹ strefê facjaln¹, a równoczeœnie
wyodrêbnion¹ jednostk¹ tektoniczn¹ jest w¹ska strefa
Grajcarka, co zosta³o udokumentowane w licznych publi-
kacjach Birkenmajera (por. 1979, 1986, 2001). Strefa Graj-
carka jest utworzona z wielu ³usek usytuowanych przed
czo³em pieniñskiego pasa ska³kowego oraz w oknach tek-
tonicznych w Pieninach (por. Jurewicz, 1997). Odpowiada
ona prawdopodobnie strefie bia³okarpackiej na Zachodniej
S³owacji.
Pozosta³e strefy facjalne p³aszczowiny magurskiej
w Polsce wyraŸnie zachowuj¹ pewn¹ indywidualnoœæ tek-
toniczn¹, a rozdzielaj¹ce je granice s¹ raczej uskokami, a
nie nasuniêciami (por. Ksi¹¿kiewicz, 1972, 1977). Na
wschód od Dunajca strefy bystrzycka i krynicka maj¹
budowê tektoniczn¹ charakterystyczn¹ dla ³usek lub skib
(Œwidziñski, 1958 — mapa geologiczna 1 : 200 000; Siko-
ra, 1970; Oszczypko, 1973). Wed³ug Koszarskiego i in.
(1974) podjednostki te s¹ notowane na ca³ym obszarze
wystêpowania p³aszczowiny magurskiej. Podobna inter-
pretacja znalaz³a siê równie¿ na
Mapie geologicznej Kar-
pat Zachodnich i przyleg³ych obszarów w skali 1 : 500 000
(Lexa i in., 2000). Wed³ug Ksi¹¿kiewicza (1972, 1977) nie
ma podstaw do wydzielania na zachód od Raby podjedno-
stek raczañskiej i bystrzyckiej, poniewa¿ na granicy tych
stref facjalnych nie stwierdzono ani jednolitego nasuniê-
cia, ani uskoku.
P³aszczowina jasielska
(To³wiñski, 1921; Koszar-
ski, 1985). Tworzy wystêpy tektoniczne £u¿nej i Harklowej
oraz czapki (p³aty) tektoniczne Kluczowej, Sko³yszyna i
Sowin (rejon Jas³a, ryc. 1).
£uski przedmagurskie
zosta³y wydzielone przez
Burtan i Soko³owskiego (1956) w po³udniowej czêœci
Beskidu Œl¹skiego. Zawieraj¹ one elementy wspólne z suk-
cesj¹ magursk¹ (kreda górna), a tak¿e œl¹sk¹ (eocen i oligo-
cen).
Grupa œrednia (menilitowo-kroœnieñska)
P³aszczowina dukielska (
Dukla Nappe
) (Œl¹czka,
1971).
Jednostka ta zosta³a wyodrêbniona we wschodniej
czêœci polskich Karpat fliszowych (na wschód od Wis³oki)
na podstawie prac Opolskiego (1927, 1930), Wdowiarza
(1931) i Teisseyre’a (1932). PóŸniej Œwidziñski (1934)
nazwa³ j¹ fa³dami dukielsko-u¿ockimi, a Kozikowski
(1958) przemianowa³ na jednostkê dukielsko-michowsk¹.
Œl¹czka (1971) zaœ wprowadzi³ nazwê jednostka dukiel-
ska, dziel¹c j¹ na podstawie sugestii Wdowiarza (1930) na
podjednostki wewnêtrzn¹ i zewnêtrzn¹, kontynuuj¹ce siê
ku po³udniowemu wschodowi na teren S³owacji. Ksi¹¿kie-
wicz (1972, 1977) zwróci³ uwagê, ¿e jednostka dukielska
ma rangê p³aszczowiny. Burtan i Soko³owski (1956) oraz
Ksi¹¿kiewicz (1956) uwa¿ali, ¿e ku zachodowi ³¹czy siê
ona z jednostk¹ grybowsk¹ (jednostk¹ Ropy-Pisarzowej
Kozikowskiego, 1956) i przedmagursk¹.
P³aszczowina dukielska pod wzglêdem facjalnym
wykazuje podobieñstwa zarówno do p³aszczowiny magur-
skiej (kreda–œrodkowy eocen), jak i p³aszczowiny œl¹skiej
(górny eocen–oligocen). Doln¹ granic¹ tej p³aszczowiny
jest powierzchnia œciêcia w obrêbie osadów kredy górnej,
najm³odsze utwory zaœ nale¿¹ do oligocenu (Œl¹czka,
1977). Stratygraficzna mi¹¿szoœæ sukcesji dukielskich
osi¹ga 2,5 km.Wystêpuj¹ce zró¿nicowanie w budowie tek-
tonicznej, jak równie¿ czêœciowo w rozwoju litofacjalnym
p³aszczowiny dukielskiej pozwalaj¹ na wyodrêbnienie w
niej trzech p³aszczowin cz¹stkowych.
P³aszczowina cz¹stkowa michowska
(
Michów
Sub-Nappe
). Obejmuje ona brze¿n¹ czêœæ p³aszczowiny
dukielskiej (Œl¹czka, 1971), zbudowan¹ z kilku stromo
stoj¹cych i niekiedy wstecznie obalonych, z³uskowanych
fa³dów i ³usek (ryc. 4).
P³aszczowina cz¹stkowa Jasiela
(
Jasiel
Sub-Nappe
). Z niej jest zbudowana wewnêtrzna czeœæ
p³aszczowiny dukielskiej (ryc. 3, 4). Rozci¹ga siê od
Myscowej na pó³nocnym zachodzie, gdzie wynurza siê
spod p³aszczowiny magurskiej, po rejon Roztok Górnych
na po³udniowym wschodzie, gdzie przechodzi na stronê
s³owack¹. Charakteryzuje j¹ silniejsze wypiêtrzenia osi
fa³dów ni¿ w p³aszczowinie cz¹stkowej michowskiej oraz
obecnoœæ p³asko nasuniêtych, z³uskowanych fa³dów i
³usek.
P³aszczowina cz¹stkowa grybowska
(
Grybów
Sub-Nappe
). Wystêpuje ona przede wszystkim w obrêbie
porwaków tektonicznych w brze¿nej czêœci p³aszczowiny
magurskiej od Œwi¹tkowej, przez Ropê, Grybów, Klêczany
po Szczawê oraz w oknie tektonicznym Mszany Dolnej
(ryc. 1). Zosta³a ona wyodrêbniona przez Kozikowskiego
Jednostki tektoniczne strefy przedmagurskiej
Charakteryzuj¹ siê one œcienionymi sekwencjami z
udzia³em zarówno utworów pelagicznych, jak i fliszo-
wych, deponowanych w strefie zazêbiania siê facji typo-
wych dla basenu magurskiego (eocen) i œl¹skiego
(oligocen).
930
Przegl¹d Geologiczny, vol. 56, nr 10, 2008
P£ASZCZOWINA ŒL¥SKA
SILESIAN NAPPE
Dukla
Bystre
Komañcza
P£ASZCZOWINA
CZ¥STKOWA
JASIELA
Jaœliska
JASIEL SUB-NAPPE
P£ASZCZOWINA CZ¥STKOWA
MICHOWSKA
Cisna
Wetlina
Wo³osate
MICHÓW SUB-NAPPE
P£ASZCZOWINA MAGURSKA
MAGURA NAPPE
£upków
S£OWACJA SLOVAKIA
0
5
10
15 km
Ryc. 4.
Szkic tektoniczny p³aszczowiny dukielskiej (Œl¹czka, 1971, zmieniona)
Fig. 4.
Tectonic sketch map of the Dukla Nappe (Œl¹czka, 1971, modified)
(1956) pod nazw¹ jednostki Ropy-Pisarzowej, a nastêpnie
przez Œwidziñskiego (1958 — mapa 1 : 200 000) nazwan¹
jednostk¹ grybowsk¹.
oligocenu. Utwory te wyznaczaj¹ obszar synklinorium
jasielskiego o zachodniokarpackim kierunku WSW–ENE.
Na wschód od Jas³a p³aszczowina œl¹ska obni¿a siê, domi-
nuje na tym obszarze kierunek wschodniokarpacki
WNW–ESE. Pocz¹wszy od rejonu Gorlic fliszowa sukce-
sja œl¹ska obejmuje równie¿ dolny miocen. Jest to synkli-
norium centralne ³¹cz¹ce siê ze skolskim synklinorium Gór
S³onnych w okolicy Ustrzyk Dolnych. Obszar ten by³ tak¿e
okreœlany jako centralna depresja karpacka (To³wiñski,
1933).
Na wschód od linii Mszana Dolna–Tarnów w Karpa-
tach dominuje fa³dowy styl budowy p³aszczowiny œl¹skiej
z subparalelnymi fa³dami i ³uskami. Obszar centralnego
synklinorium dzieli siê na strefê Leska i strefê Otrytu
ró¿ni¹ce siê litologi¹ i kierunkiem transportu utworów oli-
gocenu. Wyró¿niana jest te¿ w¹ska strefa przeddukielska
z kredow¹ ³usk¹ Bystrego (por. ¯ytko, 1999).
W okolicy Skoczowa i ¯ywca, a tak¿e w pasach
ods³oniêæ na linii Bielsko–Czaniec i Wadowice–Myœleni-
ce–Skrzydlna–Iwkowa spod p³aszczowiny œl¹skiej uka-
zuj¹ siê utwory sukcesji podœl¹skiej i skolskiej. Utwory te
s¹ interpretowane jako okna tektoniczne, czêœæ na wschód
od Skawy jest okreœlana jako strefa lanckoroñsko-¿egociñ-
ska.
W obramowaniu okna ¯ywca tytoñsko-dolnokredowy
flisz, znajduj¹cy siê w kontakcie tektonicznym z fliszem
oligocenu, jest zaliczany do p³aszczowiny cz¹stkowej cie-
szyñskiej (Ksi¹¿kiewicz, 1972). Podobny zestaw warstw
znajduje siê w po³udniowym skrzydle strefy lanckoroñ-
sko-¿egociñskiej, w oknie tektonicznym Ma³ej Sopotni
ko³o ¯ywca i w profilach kilku otworów pod utworami
sukcesji magurskiej. ¯ytko (2001) okreœli³ tê czêœæ p³asz-
czowiny jako tektoniczn¹ strefê Stroñ. Nastêpstwo warstw
charakterystyczne dla tej strefy jest znane równie¿ z sukce-
sji œl¹skiej w oknie Kurowa nad Dunajcem i z otworu Ropa
1 ko³o Gorlic. Strefa Stroñ, biegn¹ca od rejonu ¯ywca po
Gorlice, powsta³a prawdopodobnie jako powierzchnia
œciêæ skoœnie przecinaj¹ca utwory sukcesji œl¹skiej (por.
Ksi¹¿kiewicz, 1953).
£uski przeddukielskie
(
Fore Dukla Thrust-sheets
).
(ryc. 4). W po³udniowo-wschodniej czêœci p³aszczowiny
œl¹skiej, bezpoœrednio u czo³a p³aszczowiny dukielskiej,
zosta³a wyodrêbniona w¹ska, silnie zaburzona strefa
(Opolski, 1927) nazwana przez Œwidziñskiego (1958)
stref¹ przeddukielsk¹. Ci¹gnie siê dalej ku po³udniowemu
wschodowi na teren Ukrainy. Na zachód od Dukli struktura
P³aszczowina œl¹ska (
Silesian Nappe
) (Ksi¹¿kiewicz,
1938).
P³aszczowina ta rozci¹ga siê na obszarze polskich
Karpat od Beskidu Œl¹skiego po Bieszczady (Ksi¹¿kie-
wicz, 1972, 1977). Zanurza siê pod grupê p³aszczowin
przedmagurskich oraz nadœcielaj¹c¹ je p³aszczowinê
magursk¹. Nasuniêta jest na utwory sukcesji podœl¹skiej.
Intersekcyjna linia nasuniêcia jest krêta, wyró¿niæ mo¿na
g³ówne zatokowe pó³okna tektoniczne: Wadowic, Gdowa,
Janowic, Kamienicy Dolnej, Wêglówki; p³at Bonarówki
ko³o Krosna jest najwiêksz¹ czapk¹ tektoniczn¹ p³aszczo-
winy œl¹skiej.
Górn¹ granicê p³aszczowiny na pó³noc od Wadowic,
w okolicy Iwkowej oraz Brzozowej w dorzeczu Dunajca
lokalnie dokumentuj¹ postorogeniczne, erozyjne p³aty
œrodkowego miocenu. Granicê doln¹ tworzy œródformacyj-
na p³aszczyzna œciêcia powsta³a w sp¹gu sukcesji œl¹skiej.
W zachodniej czêœci utworzy³a siê ona poni¿ej dolnych
³upków i wapieni cieszyñskich (tyton–berias). P³aszczyzna
ta zosta³a zidentyfikowana w otworze Siekierczyna IG 1 na
pó³noc od Nowego S¹cza (ryc. 1). Dalej na wschodzie, po
po³udnik Leska–Baligrodu, p³aszczyzna ta utworzy³a siê
wœród ³upków cieszyñskich górnych lub wierzowskich
(walan¿yn–hoteryw). Na wschód od Leska odk³ucie po-
wsta³o wœród utworów oligocenu, a na po³udniu, w Biesz-
czadach, wœród utworów kredy.
Mi¹¿szoœæ stratygraficzna p³aszczowiny wynosi prze-
wa¿nie 2500–3000 m, wyj¹tkowo w Beskidzie Œl¹skim
i w Bieszczadach siêga 5000 m.
W budowie zachodniej czêœci p³aszczowiny dominuj¹
utwory tytonu–kredy. Miêdzy Olz¹ a Skaw¹ w p³aszczowi-
nie œl¹skiej wyró¿nia siê drugorzêdnie sfa³dowane strefy
(p³aszczowiny cz¹stkowe): cieszyñsk¹, zbudowan¹ g³ównie
z utworów tytonu–walan¿ynu i cieszynitów, oraz nadleg³¹
— godulsk¹, zbudowan¹ z kredowo-paleogeñskiego fliszu
(Nowak, 1927; Ksi¹¿kiewicz, 1972, 1977). P³aszczowina
cz¹stkowa godulska to bloki Beskidu Œl¹skiego i Beskidu
Ma³ego.
Miêdzy Skaw¹ a Dunajcem wystêpuj¹ cienkie, tekto-
niczne p³aty Pogórzy Lanckoroñskiego, Radziszowskiego
i Wiœnickiego. P³aty te maj¹ s³abo zaznaczon¹ budowê
fa³dow¹. Na wschód od Raby poza utworami kredy wzrasta
udzia³ ska³ paleogenu. S¹ to g³ównie warstwy kroœnieñskie
931
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • klobuckfatima.xlx.pl