King Stephen- Skazani na Shawshank, Book, King Stiwen

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Stephen King
SKAZANI
NA
SHAWSHANK
Przełożył
ZBIGNIEW A. KRÓLICKI
 Sądzę, że w każdym stanowym i federalnym więzieniu Ameryki jest taki facet jak ja —
facet, który może wszystko załatwić. Ręcznie skręcane papierosy, kopciuch trawki, jeśli ją
lubisz, butelkę brandy, aby uczcić ukończenie szkoły przez syna lub córkę, czy prawie
wszystko inne... oczywiście, w granicach rozsądku. Nie zawsze tak było.
Przybyłem do Shawshank, mając zaledwie dwadzieścia lat, i jestem jednym z niewielu
członków nielicznej szczęśliwej rodziny przyznających się do tego, co zrobili. Popełniłem
morderstwo. Wykupiłem polisę ubezpieczeniową na nazwisko mojej żony, o trzy lata starszej
ode mnie, a potem uszkodziłem hamulce chevroleta coupe, który jej ojciec dał nam w
prezencie ślubnym. Wszystko poszło tak, jak zaplanowałem. Nie przewidziałem, że
zjeżdżając z Castle Hill do miasta, zatrzyma się i zabierze sąsiadkę z niemowlęciem. Hamulce
puściły i samochód przeleciał przez krzaki na granicy miasta, nabierając szybkości.
Przypadkowi przechodnie powiedzieli, że musiał jechać ponad pięćdziesiąt mil na godzinę,
kiedy uderzył w postument posągu ofiar wojny domowej i stanął w płomieniach.
Nie przewidziałem także, że zostanę schwytany, ale tak się stało. Dostałem dożywocie. W
stanie Maine nie ma wyroku śmierci, lecz prokurator okręgowy postarał się, żeby skazano
mnie za wszystkie trzy śmierci i orzeczono trzy dożywocia, do odsiedzenia jedno za drugim.
Na długi, długi czas pozbawiało mnie to szans na zwolnienie warunkowe. Sędzia nazwał mój
czyn „ohydną, potworną zbrodnią", którą w istocie był, ale teraz to już przeszłość. Na
pożółkłych stronach „Cali" wielkie nagłówki ogłaszające wyrok wyglądają trochę zabawnie i
staromodnie obok wiadomości o Hitlerze, Mussolinim i poczynaniach F. D. Rooseyelta.
Pytacie, czy się tu zrehabilitowałem? Nawet nie wiem, co to słowo oznacza, przynajmniej w
odniesieniu do więźniów i systemu penitencjarnego. Sądzę, że to termin używany przez
polityków. Może ma jakieś inne znaczenie i może będę miał okazję je odkryć, ale dopiero w
przyszłości... czyli w czymś, o czym więźniowie uczą się nie myśleć. Byłem młody,
przystojny i z biednej dzielnicy miasta. Sypiałem ze śliczną, posępną, upartą dziewczyną,
która mieszkała w jednym z ładnych starych domów przy Carbine Street. Jej ojciec zgodził
się na małżeństwo pod warunkiem, że podejmę pracę w jego firmie optycznej i „zdobędę
sobie w niej pozycję". Przekonałem się, że w rzeczywistości chciał mieć mnie na oku i w
zasięgu ręki jak nieposłusznego psa, który nie jest całkiem oswojony i może ugryźć. W końcu
nagromadziło się między nami tyle nienawiści, że zrobiłem to, za co siedzę. Gdybym mógł
cofnąć czas, nie popełniłbym tej zbrodni, jednak nie jestem pewien, czy to oznacza, że jestem
zrehabilitowany.
W każdym razie, nie zamierzam opowiadać wam o sobie; chcę powiedzieć wam o facecie,
który nazywał się Andy Dufresne. Zanim jednak opowiem wam o Andym, muszę wyjaśnić
kilka rzeczy o sobie. To nie potrwa długo.
Jak już wspomniałem, od prawie czterdziestu lat jestem tu, w tym cholernym Shawshank,
facetem, który wszystko może załatwić. I nie chodzi tu tylko o drobny przemyt dodatkowych
papierosów czy gorzały, chociaż te rzeczy zawsze są na czele listy najbardziej pożądanych
artykułów. Zorganizowałem tysiące różnych innych rzeczy dla odsiadujących wyroki,
niektóre z nich były zupełnie niewinne, lecz trudne do zdobycia w miejscu takim jak to. Był
pewien gość, który siedział za zgwałcenie dziewczynki i obnażanie się przed tuzinami innych;
załatwiłem mu trzy kawałki różowego marmuru z Yermont, z których wykonał trzy cudowne
rzeźby — dziecka, chłopca i brodatego młodzieńca. Nazwał je „Trzy postacie Jezusa" i
posążki te stoją teraz w gabinecie człowieka, który był gubernatorem tego stanu.
Albo weźmy nazwisko, które możecie pamiętać, jeśli wychowaliście się na północy
Massachusetts — Robert Alan Cote. W tysiąc dziewięćset pięćdziesiątym pierwszym roku
próbował obrabować Pierwszy Przemysłowy Bank w Mechanic Fallus i napad zmienił się w
krwawą rzeź — sześciu zabitych, w tym dwóch członków bandy i trzech zakładników oraz
młody policjant, który w niewłaściwej chwili wychylił głowę i dostał kulę w oko. Cote zbierał
monety. Oczywiście, nie mieli zamiaru pozwolić mu trzymać ich w celi, ale z niewielką
2
pomocą jego matki i kierowcy furgonetki z pralni zdołałem mu je dostarczyć. Powiedziałem
mu: „Bobby, musisz być stuknięty, żeby sprowadzać kolekcję monet do tego kamiennego
hotelu pełnego złodziei". Spojrzał na mnie, uśmiechnął się i odparł: „Wiem, gdzie je schować.
Będą bezpieczne. Nie martw się". I miał rację. Bobby Cote umarł w tysiąc dziewięćset
sześćdziesiątym siódmym na raka mózgu, ale jego monet nigdy nie znaleziono.
Załatwiałem ludziom czekoladki na walentynki; dla szalonego Irlandczyka nazwiskiem
O'Malley ściągnąłem trzy z tych zielonych koktajli mlecznych, jakie podają w Dniu Świętego
Patryka u McDonalda; zdołałem nawet urządzić nocny pokaz „Głębokiego gardła" i „Diabeł
w pannie Jones" dla grupki dwudziestu facetów, którzy złożyli się, żeby wypożyczyć te
filmy... chociaż musiałem potem odsiedzieć tydzień w karcerze. To ryzyko, jakie ponosisz,
będąc człowiekiem, który może wszystko załatwić.
Ściągałem poradniki i pornografię, zabawne artykuły, takie jak brzęczyki i proszek
wywołujący swędzenie, a ponadto nieraz wystarałem się, żeby długoterminowy dostał
majteczki żony lub przyjaciółki... a sądzę, że domyślacie się, co faceci tutaj mogą robić w
długie noce, kiedy czas ciągnie się jak guma. Nie załatwiam wszystkich tych rzeczy za darmo,
a niektóre mają wysoką cenę. Jednak nie robię tego tylko dla pieniędzy; po co mi pieniądze?
Nigdy nie będę miał cadillaca ani nie polecę w lutym na dwa tygodnie na Jamajkę. Robię to z
tego samego powodu, z jakiego porządny rzeźnik sprzeda wam wyłącznie świeże mięso; mam
dobrą opinię, której nie chcę stracić. Odmawiam sprowadzania tylko dwóch rzeczy: broni i
twardych narkotyków. Nie zamierzam nikomu pomóc w popełnieniu morderstwa czy
samobójstwa. Mam już tyle trupów na sumieniu, że wystarczy mi do końca życia.
Tak, prawdziwy ze mnie Neiman-Marcus. Dlatego gdy Andy Dufresne przyszedł do mnie w
tysiąc dziewięćset czterdziestym dziewiątym i zapytał, czy mogę przemycić dla niego Rite
Hayworth, powiedziałem mu, że nie będzie z tym żadnego problemu. I nie było.
Kiedy Andy przybył w tysiąc dziewięćset czterdziestym ósmym do Shawshank, miał
trzydzieści lat. Był niskim, schludnym młodym mężczyzną o jasnych włosach i małych,
zręcznych dłoniach. Nosił okulary w złotych oprawkach. Paznokcie miał zawsze przycięte i
czyste. To dziwne, żeby zapamiętać kogoś w ten sposób, ale właśnie te cechy wydawały mi
się najbardziej charakterystyczne dla Andy'ego. Wyglądał tak, jakby brakowało mu krawatu.
Na wolności był wiceprezesem działu kredytów dużego banku w Portland. Dobra posada dla
kogoś tak młodego jak on, zwłaszcza wobec konserwatyzmu większości banków...
dziesięciokrotnie większego na terenie Nowej Anglii. Mieszkańcy nie powierzą nikomu
pieniędzy, jeśli nie jest łysy, kulawy i nieustannie nie podciąga spodni, poprawiając sobie pas
przepuklinowy. Andy siedział za zamordowanie żony i jej kochanka.
Jak już chyba mówiłem, każdy więzień jest niewinny. Och, recytują ten tekst w taki sposób,
jak ci święci mężowie w telewizji cytują Księgę Objawienia. Są ofiarami sędziów o
kamiennych sercach i bez jaj, niekompetentnych polityków, sprzedajnych policjantów lub
fatalnego zbiegu okoliczności. Powtarzają ten tekst, lecz na ich twarzach jest wypisane coś
innego. Większość więźniów to nędzne kreatury, nie potrafiące żyć z innymi i ze sobą, a ich
największym nieszczęściem jest to, że w ogóle się urodzili.
Podczas wszystkich tych lat spędzonych w Shawshank napotkałem mniej niż dziesięciu
mężczyzn, którym uwierzyłem, gdy mówili mi, że nie są winni przypisywanych im zbrodni.
Jednym z nich był Andy Dufresne, chociaż dopiero z czasem nabrałem przekonania o jego
niewinności. Gdybym był sędzią rozpatrującym jego sprawę w Portlandzkim Sądzie
Najwyższym podczas tych sześciu burzliwych tygodni na przełomie tysiąc dziewięćset
czterdziestego siódmego i czterdziestego ósmego roku, ja również głosowałbym za
skazaniem.
To była paskudna sprawa; jedna z tych smakowitych, ze wszystkimi odpowiednimi
elementami. Piękna dziewczyna z towarzystwa (martwa), miejscowy sportowiec (również
martwy) i wybitny młody biznesmen (w areszcie). To wszystko, plus wszelkie skandaliczne
3
szczegóły, o jakich mogły napomykać gazety. Wyrok był z góry przesądzony. Proces trwał
tak długo tylko dlatego, że prokurator okręgowy zamierzał startować w wyborach do Izby
Reprezentantów i chciał, żeby Jasio Publika dobrze zapamiętał jego dziób. To był istny
prawniczy cyrk, z widzami ustawiającymi się w kolejce do sali sądowej o czwartej rano mimo
minusowych temperatur.
Fakty, na jakich opierało się oskarżenie, a których Andy nigdy nie podważał, wyglądały
następująco: miał żonę, Linde Collins Dufresne, która w czerwcu tysiąc dziewięćset
czterdziestego siódmego wyraziła chęć nauczenia się gry w golfa w Falmouth Hills Country
Club; lekcje te pobierała przez cztery miesiące; jej instruktorem był zawodowy gracz w golfa
z Falmouth Hills, Glenn Quentin; pod koniec sierpnia Andy dowiedział się, że Quentin i jego
żona zostali kochankami; Andy i Linda Dufresne gwałtownie pokłócili się po południu
dziesiątego września; powodem sprzeczki była jej niewierność.
Zeznał, że Linda przyjęła z zadowoleniem fakt, że wie o jej zdradzie; ukrywanie się,
powiedziała, było przygnębiające. Oznajmiła Andy'emu, iż zamierza postarać się o rozwód w
Reno. Andy zapowiedział, że prędzej zobaczy ją w piekle niż w Reno. Wyszła, by spędzić
noc w bungalowie, który Quentin wynajmował nieopodal terenów golfowych. Następnego
ranka sprzątaczka znalazła ich oboje w łóżku, martwych. Obojgu ktoś wpakował po cztery
kule.
Właśnie ten ostatni fakt najsilniej przemawiał przeciwko Andy'emu. Prokurator z
politycznymi aspiracjami robił wokół tego wiele szumu w swoim przemówieniu wstępnym i
końcowym. Andrew Dufresne, powiedział, nie był rozwścieczonym mężem szukającym
gwałtownej zemsty na niewiernej żonie; to. rzekł prokurator, można by zrozumieć, jeśli nie
wybaczyć. Jednak oskarżony działał z zimną krwią. „Zważcie tylko! — grzmiał ku ławie
przysięgłych. Cztery i cztery! Nie sześć strzałów, lecz osiem! Wystrzelał cały magazynek... a
potem spokojnie załadował broń ponownie, żeby znów do nich strzelić!".
CZTERY DLA NIEGO I CZTERY DLA NIEJ, oznajmił portlandzki „Sun". Bostoński
„Register" nazwał go „perfekcyjnym zabójcą".
Pracownik lombardu w Lewiston zeznał, że sprzedał Andrew Dufresnemu sześciostrzałowy
Police Special, kaliber trzydzieści osiem, zaledwie dwa dni przed podwójnym morderstwem.
Barman z klubu golfowego twierdził, że Andy przyszedł tam około siódmej wieczorem
dziesiątego września, wychylił trzy duże whisky w ciągu dwudziestu minut — a wstając ze
stołka, powiedział mu, że teraz idzie do domu Glenna Quentina, a resztę on, barman,
„przeczyta w gazetach". Inny świadek, zatrudniony w sklepiku Handy-Pik mniej więcej milę
od domu Quentina, oświadczył w sądzie, że Dufresne odwiedził ich za kwadrans dziewiąta
tego samego wieczoru. Kupił papierosy, trzy puszki piwa i ściereczki do naczyń. Patolog
sądowy stwierdził, że Quentin i żona Dufresnego zostali zabici między jedenastą a drugą w
nocy z dziesiątego na jedenastego września. Prowadzący sprawę detektyw z biura prokuratora
generalnego zeznał, że niecałe siedemdziesiąt jardów od bungalowu była zatoczka do
parkowania, na której jedenastego września zabezpieczono trzy dowody: po pierwsze, dwie
puste puszki po piwie Narragansett (z odciskami palców oskarżonego); po drugie, dwanaście
niedopałków papierosów (marki Kool, jakie pali oskarżony); a po trzecie, gipsowy odlew
opon (dokładnie pasujący do wzoru bieżnika opon samochodu plymouth rocznik czterdzieści
siedem, należącego do oskarżonego).
Na sofie w bawialni bungalowu Quentina znaleziono cztery ściereczki do naczyń. Były
podziurawione kulami i osmolone od strzałów. Detektyw wyraził przypuszczenie (mimo
gorących sprzeciwów adwokata Andy'ego), że morderca owinął ściereczkami lufę broni, żeby
stłumić huk wystrzałów.
Andy Dufresne zeznawał jako świadek obrony i spokojnie, chłodno, beznamiętnie
przedstawił swoją wersję wydarzeń. Powiedział, że już w ostatnim tygodniu lipca zaczęły
docierać do niego niepokojące plotki o jego żonie i Glennie Quentinie. Pod koniec sierpnia
4
zaniepokoił się na tyle, żeby sprawdzić ich zasadność. Pewnego wieczoru, kiedy Linda miała
po lekcji golfa udać się na zakupy do Portland, Andy pojechał za nią i Glennem Quentinem
do piętrowego domku, który wynajmował instruktor (nieuchronnie nazywanym w gazetach
„miłosnym gniazdkiem"). Zaparkował w zatoczce i zaczekał, aż Quentin po trzech godzinach
odwiózł ją do klubu golfowego, gdzie zostawiła samochód.
— Chce pan powiedzieć sądowi, że śledził pan żonę w pańskim nowiutkim plymoucie? —
zapytał prokurator, biorąc go w krzyżowy ogień pytań.
— Na ten wieczór zamieniłem się samochodem ze znajomym — odparł Andy i to spokojne
stwierdzenie, dowodzące, jak starannie zaplanował śledztwo, nie postawiło go w korzystnym
świetle w oczach sądu.
Zwróciwszy znajomemu samochód i odebrawszy swój, pojechał do domu. Linda leżała w
łóżku, czytając książkę. Zapytał, jak udał się jej wypad do Portland. Odparła, że było miło, ale
nie znalazła niczego, co spodobałoby się jej aż tak, żeby to kupić.
_ Wtedy byłem już pewny — rzekł Andy wstrzymującym dech słuchaczom. Mówił tym
samym chłodnym, obojętnym tonem, jakim wygłaszał niemal całe swoje oświadczenie.
_ W jakim stanie umysłu pozostawał pan przez siedemnaście dni dzielących ten wieczór od
nocy, w której pańska żona została zamordowana? — zapytał go jego adwokat.
— Byłem okropnie przygnębiony — odparł spokojnie Andy. Dodał beznamiętnie, że
zastanawiał się nad samobójstwem i nawet posunął się do tego, że ósmego września kupił w
Lewis-ton rewolwer.
Potem adwokat poprosił go, żeby opowiedział sądowi, co zaszło w noc morderstwa po tym,
jak żona opuściła go i pojechała do Glenna Quentina. Andy spełnił to polecenie... i wywarł
jeszcze gorsze wrażenie.
Znałem go przez blisko trzydzieści lat i mówię wam, że był najbardziej opanowanym
człowiekiem, jakiego spotkałem. To, co dobre, ujawniał powoli. To, co złe, tłumił w sobie.
Jeżeli kiedykolwiek przeżył jakieś załamanie nerwowe, jak nazywał to jeden czy drugi
pismak, nigdy tego nie okazał. Był typem człowieka, który decydując się popełnić
samobójstwo, nie zostawiłby żadnego listu, ale starannie uporządkowałby wszystkie swoje
sprawy. Gdyby płakał na ławie oskarżonych, gdyby głos łamał mu się i zacinał, a nawet
gdyby zaczął krzyczeć na prokuratora okręgowego, sądzę, że nie dostałby dożywocia, na jakie
go skazano. A jeśli, to wyszedłby warunkowo w tysiąc dziewięćset pięćdziesiątym czwartym.
Jednak on zachowywał się w sali sądowej jak automat, swoją postawą sugerując: „Tak było.
Wierzcie lub nie". Nie uwierzyli.
Powiedział, że tamtej nocy był pijany, że był mniej lub bardziej pijany od dwudziestego
czwartego sierpnia, a nie jest człowiekiem, który ma mocną głowę. Oczywiście, już samo to
trudno byłoby przełknąć jakiemukolwiek sędziemu. Nie wyobrażali sobie, by taki opanowany
młody człowiek w eleganckim trzyczęściowym garniturze mógł upijać się do
nieprzytomności z powodu jakiegoś żoninego romansiku z małomiasteczkowym instruktorem
golfa. Ja w to uwierzyłem, ponieważ miałem okazję obserwować go dłużej niż tych sześciu
mężczyzn i sześć kobiet.
Przez cały czas naszej znajomości Andy Dufresne wypijał najwyżej cztery drinki rocznie.
Co roku spotykał się ze mną na spacerniaku mniej więcej na tydzień przed swoimi
urodzinami i dwa tygodnie przed Bożym Narodzeniem. Za każdym razem zamawiał butelkę
Jacka Danielsa. Płacił za nie tak, jak większość skazanych płaci za kupowane artykuły —
mizernym wynagrodzeniem, jakie tutaj dostają, oraz odrobiną własnych oszczędności. Do
tysiąc dziewięćset sześćdziesiątego piątego roku płacili dziesiątaka za godzinę. W
sześćdziesiątym piątym podnieśli stawkę do dwudziestu pięciu centów. Moja marża na
alkohol wynosiła i wynosi dziesięć procent, więc kiedy dodacie ten narzut do ceny butelki
dobrej whisky takiej jak Black Jack dowiecie się, iloma godzinami ciężkiej pracy w pralni
Andy Dufresne musiał okupić te cztery drinki rocznie.
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • klobuckfatima.xlx.pl