Karmienie psów w różnych fazach rozwoju, Zootechnika, Żywienie

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
WETERYNARIA
W PRAKTYCE
VET-PRESS
Jana Hylmarova MVDr, MRCVS
Karmienie psów
w różnych fazach życia,
w zależności od trybu życia
Wymagania żywieniowe psów i ludzi
bardzo się od siebie różnią.
Celem niniejszego artykułu jest pod-
kreślenie tych różnic i pokazanie kilku
interesujących faktów z dziedziny od-
żywiania zwierząt w różnym wieku oraz
o różnej aktywności fizycznej.
Dieta, którą zapewniamy naszym
psom, powinna być kompleksowa i jed-
nocześnie zrównoważona. Oznacza to, że
powinna ona zaspokajać zapotrzebowa-
nie na składniki odżywcze i wymagania
energetyczne zwierzęcia w każdej fazie
jego życia oraz odpowiednio do jego
temperamentu.
Zrównoważona dieta zawierać bę-
dzie wszelkie niezbędne składniki
odżywcze, takie jak: białka, tłuszcze
i najważniejsze kwasy tłuszczowe,
węglowodany, minerały i witaminy.
Składniki te dostarczą zwierzęciu nie
tylko energii (kalorii), lecz również ma-
teriałów niezbędnych do jego wzrostu,
rozwoju, regeneracji i reprodukcji oraz
będą inicjować i regulować wszystkie
procesy metaboliczne. Psy w pierw-
szym rzędzie przyjmują pokarm po to,
aby zaspokoić swoje zapotrzebowanie
energetyczne. Jeżeli liczba kalorii przyj-
mowanych w posiłkach jest niższa od
zapotrzebowania na energię, dochodzi
do utraty masy ciała. Z drugiej strony
spożywanie pokarmów zawierających
większą od zapotrzebowania energe-
tycznego liczbę kalorii doprowadzi do
wzrostu masy ciała, co z kolei może
grozić otyłością.
Dorosły pies potrzebuje przeciętnie
110 kcal na każdy kilogram masy me-
tabolicznej.
MER [kcal]= 110x BW [kg]
0,75
MER – Maintenance Energy Requirement
– bytowe zapotrzebowanie energetyczne
BW – Body Weight – masa ciała [kg]
BW
0,75
– masa metaboliczna
Psy rosnące mają znacznie wyższe
zapotrzebowanie na energię, białko
i tłuszcze, aniżeli zwierzęta dorosłe,
jednakże zapotrzebowanie takie należy
dokładnie oszacować. Należy pamiętać,
że optymalną ilością spożywanych skład-
ników odżywczych nie jest wcale ich naj-
większa ilość. Dieta powinna umożliwiać
i wspomagać normalny i zrównoważony
rozwój (a nie nadmiernie szybki wzrost),
ponieważ przekarmianie młodych psów
narazi je na wczesną otyłość. Szczególnie
dotyczy to dużych ras, u których wiąże
się ze wzrostem ryzyka przemieszczenia
stawu biodrowego oraz OCD (osteochon-
drozą –
osteochondrosis dissecans
).
Wczesna otyłość jest też dolegliwością
bardzo trudno odwracalną, a po osią-
gnięciu przez psa wieku dorosłego może
być przyczyną poważnych chorób, takich
jak cukrzyca lub zapalenie stawów.
Należy pamiętać, że:
− zapotrzebowanie energetyczne u ro-
snących szczeniaków jest około
dwa
razy większe od zapotrzebowania
energetycznego u dorosłych psów
do
momentu osiągnięcia 50% masy ciała
dorosłego psa; 1,6 razy większe od 50%
do 80%; 1,2 razy większe od 80% do
osiągnięcia do dojrzałości;
− zapotrzebowanie u szczeniaków na biał-
ko, wapń i fosfor jest niemal dwukrotnie
większe od zapotrzebowania na te skład-
niki u dorosłych psów, tak więc żywienie
szczeniaków karmą przeznaczoną dla
psów dorosłych, lecz większymi porcjami
nie jest odpowiednie, nie zapewni im
bowiem odpowiedniej równowagi skład-
ników odżywczych;
− szczególnie trudne jest zapewniające
prawidłowy wzrost karmienie dużych
i bardzo dużych ras, ponieważ rasy te
mają szczególne wymagania dotyczące
prawidłowego poziomu wapnia i fosforu
oraz równowagi pomiędzy tymi pierwiast-
kami. Ilość dostarczanej energii nie po-
winna być zbyt duża, aby nie stymulować
zbyt szybkiego wzrostu. Dowiedziono, że
podawanie zbyt dużej ilości wapnia i/lub
zbyt dużej ilości energii szybko rosnącym
rasom (zarówno dużym, jak i olbrzymim),
znacznie zwiększa ryzyko rozwoju chorób
kości (takich jak przemieszczenie stawu
biodrowego i OCD), jednakże wbrew
powszechnie przyjętemu przekonaniu
ograniczenie ilości białka podawanego
w fazie wzrostu nie zmniejsza ryzyka
chorób kości i może być niebezpieczne;
− należy pamiętać, że tempo wzrostu, a tym
samym wiek osiągnięcia dorosłej masy cia-
ła różni się znacznie w różnych rasach.
− szczeniaki nie powinny być karmione
ad
libidum
(w dowolnych ilościach), ponie-
waż będą się przejadać i będą bardziej
skłonne do nadwagi.
K
ARMIENIE
DOROSŁYCH
PSÓW
O
RÓŻNEJ
AKTYWNOŚCI
FIZYCZNEJ
Należy pamiętać, że zapotrzebowanie
energetyczne będzie bardzo się zmieniać
w zależności od środowiska i pracy wy-
konywanej przez każdego osobnika.
Psy robocze potrzebują więcej kalorii,
jednak to, ile dokładnie energii potrzebują
i w jakiej formie, zależy od czasu i ilości
wykonywanej przez nie pracy oraz od
środowiska, w jakim żyją. Zużycie energii
wzrasta o około 10% na godzinę pracy lub
na 5 kilometrów biegu. Stres jest również
ważnym czynnikiem, ponieważ zwiększa
zapotrzebowanie energetyczne i zmniejsza
skuteczność trawienia. Wzrost zawartości
składników odżywczych w karmie zależeć
będzie również od typu wykonywanej
przez psa pracy. Generalnie psom wyko-
rzystującym podczas pracy głównie meta-
bolizm beztlenowy powinniśmy zapewnić
dietę bogatą w węglowodany. Wysiłek
związany z metabolizmem tlenowym oraz
niskie temperatury wymagać będą z kolei
zwiększenia zawartości w diecie tłuszczów
i kwasów tłuszczowych.
Jeżeli pies mieszka na dworze lub prze-
bywa w niskich temperaturach, konieczne
jest zwiększenie wskaźnika MER (bytowego
zapotrzebowania energetycznego) o 1,25
raza. Z drugiej zaś strony u psów nieak-
tywnych lub u kastratów zapotrzebowanie
energetyczne może być zmniejszone nawet
o 30%. Suki w ciąży wymagają zwiększenia
MER o 1,1 do 1,3 raza, a suki karmiące
nawet 4-krotnego zwiększenia MER,
w zależności od wielkości miotu i długości
okresu poporodowego.
71
WRZESIEŃ-PAŹDZIERNIK • 5/2004
 V
WETERYNARIA
W PRAKTYCE
ET-PRESS
K
ARMIENIE
PSÓW
SENIORÓW
Osiąganie przez psa wieku starczego jest
zwykle stopniowe i trudne do wykrycia (za
seniory uznajemy zwykle psy w ostatniej
1/3 ich życia). Uznaje się, że duże i bardzo
duże rasy starzeją się wcześniej, aniżeli
rasy mniejsze. Według jednego z opraco-
wań osiągnięcie wieku starczego u psów
ras małych następuje w wieku 9-12 lat,
u ras średnich w wieku 7-9 lat, natomiast
u ras bardzo dużych w wieku 6-8 lat.
Głównym celem karmienia psów starych
jest utrzymywanie psa w dobrej formie,
zapobieganie otyłości lub utracie masy
ciała, ograniczanie liczby potencjalnych
chorób oraz – na tyle, na ile jest to możliwe
– spowolnienie procesu starzenia się.
U starszych psów:
− spadek zdolności trawienia pokarmu
praktycznie nie występuje;
− występuje znaczny wzrost obwodu
brzucha, ze znacznym, związanym
z wiekiem, spadkiem masy mięśniowej
oraz wzrostem masy tłuszczu, który
odkłada się w rejonie brzucha;
− zapotrzebowanie energetyczne jest
mniejsze, co spowodowane jest zmniej-
szeniem się wskaźnika podstawowej
przemiany materii (ze względu na
spadek masy mięśniowej) oraz zmniej-
szeniem aktywności zwierzęcia;
− czasem apetyt zostaje zachowany,
choć u wielu wyraźnie słabnie. Sta-
re psy stają się też często bardziej
wybredne co do menu, ponieważ ich
zmysły smaku i powonienia z wiekiem
osłabiają się;
− właściwe będzie ograniczenie kalorycz-
ności spożywanych pokarmów. Należy
jednak zadbać o to, aby spadek apetytu
nie prowadził do spadku masy ciała;
− zalecana dzienna ilość energii jest
o 20% niższa od ilości energii niezbęd-
nej do zachowania masy ciała u psów
dorosłych.
U psów seniorów dochodzi do spadku
mięśniowej masy ciała, co oznacza, że
są one bardziej podatne na zmniejszanie
zapasów białka zgromadzonego w ciele.
Dlatego też ważne jest, aby w ich diecie
nie zmniejszać zawartości białek i jed-
nocześnie dostarczać im łatwo przy-
swajalnego białka o wysokiej jakości,
co pozwoli ograniczyć ilość produktów
ubocznych przemiany materii, zawiera-
jących azot.
Zapotrzebowanie na witaminy i mi-
nerały może zmieniać się z wiekiem.
Istnieją pewne przesłanki sugerujące,
że u psów seniorów zmniejsza się sto-
pień przyswajania cynku oraz poziom
cynku w osoczu, co może wiązać się
z koniecznością uzupełniania niedoboru
tego pierwiastka. Niektórzy autorzy su-
gerują zwiększenie poziomów witamin C
i E, w celu wykorzystania ich działania
przeciwutleniającego, zabezpieczającego
komórki przed uszkodzeniem.
Z przykładów podanych powyżej
można zaobserwować, jak trudno jest
opracować odpowiednią dietę dla każde-
go czworonoga. Dlatego do obowiązków
lekarzy weterynarii, jako autorytetów
w dziedzinie żywienia, leczenia i opieki
nad zwierzętami, należy dbanie o to, aby
dostawały one kompletne i zrównowa-
żone diety, które zaspokajają w sposób
optymalny zapotrzebowanie na składniki
odżywcze każdego zwierzęcia, w każdym
wieku i przy każdym trybie życia.
Więcej informacji można znaleźć na
następujących stronach internetowych:
•
•
•

Rekomendowana literatura
„Nutrient Requirements of Dogs and Cats”,
NRC 2003.
Referat wygłoszony na konferencji
„Terapia z wykorzystaniem
zwierząt w Polsce”, która
odbyła się 18 czerwca 2004 r.
72
WRZESIEŃ-PAŹDZIERNIK • 5/2004
  [ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • klobuckfatima.xlx.pl