Kazimierz dzielnica Krakowa, - ! Mapy, przewodniki - Polska i świat

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
UNESCO:Krakówcz.4
Kazimierz–»ydowskadzielnica
Krakowa
KrakowskiKazimierz,dzi±kojarzonygłówniejakodawnadziel-
nica»ydowska,zało»onyzostałjakosamodzielnemiastoprzez
królaKazimierzaWielkiegowroku1335naobszarzekilkuosad,
którychpocz¡tkisi¦gaj¡jeszczeXIstulecia.
DawnyratuszmiejskinaplacuWolnica
wany w cz¦±ci do dnia dzisiejszego.
Otoczone było równie» murami obron-
nymi. W ko«cu XV wieku po wygnaniu
ludno±ci »ydowskiej z Krakowa, powsta-
ło w rejonie ulicy Szerokiej specyficzne
miasto »ydowskie, dynamicznie rozwi-
jaj¡ce si¦ w ci¡gu nast¦pnych kilku stu-
leci. Okres ±wietno±ci Kazimierza przy-
padł na stulecia XV i XVI. Od połowy
XVII wieku nast¦pował powolny upadek
miasta. Ostatecznie wł¡czono go do
Krakowa na pocz¡tku XIX Wieku. Przed
II wojn¡ ±wiatow¡ cały teren dawnego
miasta Kazimierza zamieszkiwało kil-
kadziesi¡t tysi¦cy ludno±ci »ydowskiej,
tworz¡c w ten sposób specyficzn¡ dziel-
nic¦ o wyj¡tkowej atmosferze i niespoty-
kanej ju» dzi± kolorystyce. Wszystko to
niestety zostało bezpowrotnie zniszczo-
ne przez hitlerowców. Pozostały jedynie
niektóre zabytki b¦d¡ce ±wiadkami »y-
cia oraz pami¡tkami kultury i tradycji
dawnych mieszka«ców Kazimierza.
Miasto lokowane na prawie niemiec-
kim posiadało okazały rynek o wymia-
rach 195 x 195 m oraz charakterystycz-
ny, szachownicowy układ ulic, zacho-
Spacer po Kazimierzu najlepiej roz-
pocz¡¢ na
Placu Wolnica
, zajmuj¡cym
dzi± cz¦±¢ obszaru dawnego rynku kazi-
1
nr9(18),Wrzesie«2008
UNESCO:Krakówcz.4
mierskiego. Na placu wznosi si¦
dawny
ratusz miejski
, zbudowany w pierwot-
nej formie w XV stuleciu, wielokrotnie
przebudowywany mi¦dzy innymi w XVII
i XIX wieku. Obecnie budynek ten mie-
±ci okazałe zbiory krakowskiego Mu-
zeum Etnograficznego.
wn¡trz ±wi¡tyni spoczywaj¡ mi¦dzy in-
nymi bł. Stanisław Kazimierczyk, »yj¡cy
w XV wieku zakonnik tutejszego klaszto-
ru, oraz twórca Kaplicy Zygmuntowskiej,
obywatel Kazimierza, Bartłomiej Berec-
ci.
...ijegown¦trze
Ko±ciółBo»egoCiała...
Drug¡ gotyck¡ ±wi¡tyni¡ dawnego
Kazimierza, równie wart¡ uwagi, jest
znajduj¡cy si¦ u zbiegu ulic Skałecz-
nej i Augustia«skiej
ko±ciół . Kata-
rzyny i Małgorzaty
, równie» ufundowa-
ny przez Kazimierza Wielkiego w poło-
wie XIV wieku. W kru»gankach klasz-
toru OO. Augustianów godne uwagi
s¡ liczne malowidła ±cienne, których
cz¦±¢ pochodzi jeszcze ze ±redniowie-
cza. Tam równie» mie±ci si¦ konfesja
Izajasza Bonera zwanego błogosławio-
nym, miejscowego zakonnika, czczone-
go w tutejszym ko±ciele od XV stulecia.
W północno-wschodnim naro»niku
dawnego rynku stoi od XIV stulecia
główny ko±ciół parafialny Kazimierza –
bazylika Bo»ego Ciała
, ufundowana
przez króla Kazimierza Wielkiego. Ta
okazała budowla, nale»¡ca od pocz¡t-
ku XV wieku do Kanoników Regularnych
Latera«skich jest jednym z najwybitniej-
szych przykładów krakowskiego gotyku.
Wewn¡trz zwraca uwag¦ okazały, baro-
kowy ołtarz główny, a tak»e pi¦kne stal-
le z XVII wieku, nale»¡ce do najwspa-
nialszych dzieł tego typu w Polsce. We-
2
nr9(18),Wrzesie«2008
UNESCO:Krakówcz.4
Ko±ciółnaSkałceodstronyWisły
Pod koniec XIX stulecia w pod-
ziemiach ko±cioła urz¡dzono
słynn¡
krypt¦ zasłu»onych Polaków
.
FreskzkaplicyMatkiBoskiejPocieszeniawko-
±ciele±w.Katarzyny
Urokliw¡ ulic¡ Skałeczn¡ pod¡»a-
my w kierunku malowniczej,
barokowej
±wi¡tyni . Michała i Stanisława
, na
Skałk¦, miejsce m¦cze«skiej ±mierci bi-
skupa Stanisława ze Szczepanowa, za-
mordowanego w 1079 roku przez kró-
la Bolesława miałego. Pierwotna, ro-
ma«ska ±wi¡tynia stała w tym miejscu
ju» w XI stuleciu. W XIV wieku wzniesio-
no gotycki ko±ciół, nad którym w 2 poło-
wie XV stulecia opiek¦ przej¦li Paulini,
sprowadzeni tu przez Jana Długosza.
Obecn¡ ±wi¡tyni¦ wzniesiono w XVIII
wieku w stylu pó¹nego baroku. W oka-
załym, barokowym wn¦trzu szczególnie
warto zobaczy¢
drewnian¡ kłod¦
, we-
dług legendy zroszon¡ krwi¡ ±w. Stani-
sława, a tak»e resztki kamiennych stop-
ni ołtarza, przy którym miał zosta¢ za-
mordowany.
Fasadako±ciołapaulinównaSkałce
To wła±nie na Skałce znale¹li miej-
sce wiecznego spoczynku mi¦dzy in-
nymi Jan Długosz, Stanisław Wyspia«-
ski, Adam Asnyk, Henryk Siemiradzki,
3
nr9(18),Wrzesie«2008
UNESCO:Krakówcz.4
Karol Szymanowski, czy Czesław Mi-
łosz. Na dziedzi«cu przyko±cielnym do-
strzegamy malownicz¡ sadzawk¦ z figu-
r¡ ±w. Stanisława. Według tradycji wo-
da z tej sadzawki ma mie¢ wła±ciwo-
±ci lecznicze. Z tego miejsca rozpo±cie-
ra si¦ efektowny widok w kierunku ko-
±cioła w. Katarzyny. Od strony ulicy
Pauli«skiej widoczny jest fragment ±re-
dniowiecznych murów obronnych Kazi-
mierza.
zrekonstruowanego fragmentu murów
obronnych dawnego Kazimierza.
Jedyn¡ czynn¡ bo»nic¡ pozostaje
dzi± słynna
synagoga Remuh
(ul. Sze-
roka 40), ufundowana w połowie XVI
wieku przez bogatego yda, Izraela Is-
serlesa Auerbacha dla syna, wybitne-
go rabina Moj»esza Isserlesa, zwane-
go Remuh. W skromnym wn¦trzu zoba-
czy¢ mo»na centralnie poło»on¡ bim¦,
a na wschodniej ±cianie renesansow¡
szaf¦ ołtarzow¡, tzw. aron ha-kodesz.
Do synagogi przylega jeden z najstar-
szych w Polsce
cmentarzy »ydow-
skich
, zniszczony niestety w du»ym
stopniu przez hitlerowców, w ostatnich
czasach pieczołowicie uporz¡dkowany
i restaurowany.
WidoknaSynagog¦Wysok¡odulicyW¡skiej
Zwiedzanie
dawnej dzielnicy »y-
dowskiej
najlepiej rozpocz¡¢ w jej cen-
trum, tj. przy ulicy Szerokiej. To wła-
±nie na tym placu, od kilkunastu lat,
pocz¡tkiem lipca odbywa si¦
koncert
finałowy Festiwalu Kultury ydow-
skiej
– Szalom na Szerokiej. Pierwsz¡
i najwa»niejsz¡ synagog¡ wzniesion¡
na Kazimierzu w XV stuleciu (prawdo-
podobnie w 1407 roku) jest
Stara Syna-
goga
stoj¡ca przy ul. Szerokiej u wylotu
ul. Józefa. Wielokrotnie przebudowywa-
na, dzisiejszy kształt zawdzi¦cza od-
budowie z lat 50. XX wieku. Obecnie
wewn¡trz mie±ci si¦ oddział Muzeum
Historycznego Miasta Krakowa prezen-
tuj¡cy zabytki z zakresu historii i kultury
ydów. Budynek synagogi przylega do
SynagogaStara
W±ród pozostałych synagog i domów
modlitwy zachowanych do dnia dzisiej-
szego na krakowskim Kazimierzu warto
zwróci¢ uwag¦ na niewielk¡
synagog¦
Poppera
, pochodz¡c¡ z 1. połowy XVII
wieku (ul. Szeroka 16),
bo»nic¦ Wyso-
k¡
, z sal¡ modlitw na pi¦trze wzniesio-
n¡ w XVI stuleciu (ul. Józefa 38),
syna-
gog¦ Izaaka
, fundowan¡ w XVII wieku
przez bogatego kupca Izaaka Jakubowi-
4
nr9(18),Wrzesie«2008
UNESCO:Krakówcz.4
cza (ul., Jakuba 25), a tak»e siedemna-
stowieczn¡ bo»nic¦ Kupa, przylegaj¡c¡
do fragmentu ±redniowiecznego muru
Kazimierza (ul. Warschauera 8). Szcze-
gólnie warta uwagi jest wzniesiona w 2.
połowie XIX stulecia dla »ydów post¦po-
wych
synagoga Tempel
, ze szczegól-
nie efektownym wystrojem wn¦trza oraz
jedynymi zachowanymi w Polsce witra-
»ami synagogalnymi z XIX i XX wieku
(ul. Miodowa 24).
W ramach krótkiego 4-odcinkowego
cyklu artykułów starali±my si¦ przed-
stawi¢ najwa»niejsze miejsca Krakowa,
o których mo»naby napisa¢ opasłe to-
my. Zach¦camy wi¦c do kompleksowe-
go odkrywania Podwawelskiego Grodu
na własn¡ r¦k¦, a tak»e miejsc nieobec-
nych w wi¦kszo±ci przewodników, o któ-
rych napiszemy wkrótce.
Tekst:LeszekZaraska;
zdj¦cia:EwaPerli«ska
Atmosferaprzedwojennejdzielnicy»ydowskiej–
szyldysklepównaulicySzerokiej
Warto przez dłu»sz¡ chwil¦ pospace-
rowa¢ po pełnych uroku uliczkach Ka-
zimierza, by chocia» cz¦±ciowo poczu¢
pozostało±ci atmosfery przedwojennej
dzielnicy »ydowskiej. Ch¦tni mog¡ za-
si¡±¢ i odpocz¡¢ w licznych, klimatycz-
nych knajpkach, a miło±nicy zabytków
techniki odwiedzi¢
Muzeum In»ynierii
Miejskiej
(ul. w. Wawrzy«ca 15) zaj-
muj¡ce pomieszczenia dawnych zajezd-
ni tramwajowych z pocz¡tku XX stulecia.
Zniszczonakamienica,nadalcz¦stywidokna
Kazimierzu
5
nr9(18),Wrzesie«2008
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • klobuckfatima.xlx.pl