kartografia dla geologow, KARTOGRAFIA

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
GEODEZJA i KARTOGRAFIA DLA GEOLOGÓW
LINKI
ci
gn
"polskie układy współrz
dnych")
Ustalmy na wst
pie
e:
Geodezja zajmuje si
pomiarami
całej planety i dowolnych jej czci,
a
Kartografia
wykonywaniem map czyli zobrazowaniem powierzchni Ziemi na
płaszczynie.
Jak powstaje mapa?
Przez rzutowanie prostok
tne punktów powierzchni Ziemi na płaszczyzn
- powiemy
odruchowo.
Ale to mo
e dotyczy
tylko bardzo, bardzo małych fragmentów terenu, bo Ziemia jest
zakrzywiona. Zobaczmy jak bardzo. Rzeczywisty kształt globu ziemskiego
najdokładniej przybli
a geoida - bryła z grubsza odpowiadaj
ca
redniemu poziomowi
mórz przedłu
onemu umownie pod powierzchni
l
dów. Jej krzywizn
przedstawia
poni
szy rysunek.
Zakrzywienie powierzchni Ziemi
!"#"""$%
!!#!"#$
Wró
my do rzutowania.
Faktycznie ustawiaj
c rzutni
poziomo rzutujemy wzdłu
linii pionu (!) a wi
c
przesuwaj
c si
na boki zaczynamy mie
kłopoty z poziomem - płasko
ci
rzutni (w
sensie tradycyjnej geometrii), albo z ortogonalno
ci
rzutowania. Przez to
zakrzywienie jak by nie kombinowa
zawsze b
d
zniekształcenia po rzutowaniu-
odległo
ci, k
tów, powierzchni. Co wa
niejsze powierzchnia odwzorowania musi
posiada
układ współrz
dnych dowi
zanych do całego globu, aby mo
na było
porównywa
i ł
czy
poszczególne mapy. Z tych przyczyn płaszczyzna jako rzutnia
odpada.
Potrzebna jest rzutnia b
d
ca zmatematyzowanym modelem powierzchni globu
ziemskiego. Zmatematyzowanym czyli daj
cym si
opisa
funkcj
, aby mo
na było j
nast
pnie odwzorowywa
na płaszczyzn
w pełni kontroluj
c rodzaj i wielko
nieuchronnych zniekształce
, stosownie do przeznaczenia mapy.
Produkcja mapy
jest wi
c dwuetapowa.
RZUTOWANIE NA SFER, WSPÓŁRZDNE GEOGRAFICZNE
Pocztkowo modelem (zakrzywion rzutni) była sfera czyli powierzchnia kuli,
uywana do dzi w rozwaaniach małoskalowych.
!
f
było wzgldnie proste i od niej
zaczły si pomiary geodezyjne. Obliczenie długoci
l
było mocno kłopotliwe i
obarczone bardzo duym błdem do czasu skonstruowania chronometrów, i
dlatego w geodezji o
"X" jako chronologicznie pierwsza jest skierowana
ku N
- w gór
rysunku
. O tym musi si pamita korzystajc z programów do
przeliczania współrzdnych.
RZUTOWANIE NA ELIPSOID
, WSPÓŁRZ
DNE GEODEZYJNE
Do
pr
dko zorientowano si
,
e Ziemia jest spłaszczona i lepszym od
sfery modelem jej powierzchni b
dzie elipsoida obrotowa.
! "
Istniej
ró
ne konkwencje zaznaczania
f
f
i
l
, dłg. i szer.
wykł PP JM
Zauwa
my
e h jest tu wysoko
ci
nad elipsoid
(elipsoidaln
, najlepiej
jako H
du
e). Prosta biegn
ca przez P i P' jest prostopadła do elipsoidy
(do stycznej), a nie prost
pionow
. B i L wyznacza si
w oparciu o
obserwacje astronomiczne, i nie maj
one nic wspólnego z wysoko
ci
nad poziom morza, nie s
nawet zale
ne od wysoko
ci elipsoidalnej.
Z w/w powodów dla pełnej informacji o poło
eniu punktu stosowane s
równolegle dwojakiego rodzaju geodezyjne układy odniesie
przestrzennych, u
ywaj
ce ró
nych jednostek miar:
Wyznaczenie szerokoci geograficznej
f
ff
ff
·
pierwszy - elipsoida (pomiary poziome - sytuacyjne,); współrz
dne
krzywoliniowe; jednostk
jest miara k
towa (stopnie, minuty,
sekundy, grady) -
·
drugi - geoida - powierzchnia ekwipotencjalna siły ci
ko
ci,
przyj
ta za poziom odniesienia wysoko
ci (pomiary
wysoko
ciowe); jednostka metr; wysoko
normalna, niwelacyjna
lub ortometryczna oznaczna najlepiej jako h małe - wysoko
nad
poziom morza
Oczywi
cie geoida to powierzchnia potencjału grawitacyjnego równego
sile przyci
gania na poziomie morza, czyli potocznie "mean sea level" w
odbiorniku GPS. Wiemy
e nie da si
jej zmatematyzowa
(przedstawi
wzorem - funkcj
)
"#$%"
powierzchnia geoidy „odskakuje” od +84 do -110 m od elipsoidy.
Przyjmijmy na uytek niniejszych rozwaa uproszczenie – niedopuszczalne
w geodezji profesjonalnej – polegajce na załoeniu wzajemnej równoległoci
powierzchni ekwipotencjalnych siły cizkoci, by móc w rezultacie tego traktowa
wysoko punktu jako jego odległo od przyjtej powierzchni odniesienia, czyli od
geoidy zerowej oznaczana zazwyczaj jako h małe
R
$%&&&
a kto pracuje na wysoko
ciach elipsoidalnych?
’ ""(
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • klobuckfatima.xlx.pl