Kant - 1783 - Prolegomena do wszelkiej przyszłej metafizyki, FILOZOFIA, Filozofia

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
IMMANUEL KANT (1724-1804)
PROLEGOMENA
DO WSZELKIEJ PRZYSZŁEJ METAFIZYKI,
KTÓRA BĘDZIE MOGŁA
WYSTĄPIĆ JAKO NAUKA
Przekład
BENEDYKTA BORNSTEINA
na nowo opracowała
JANINA SUCHORZEWSKA
Tytuł oryginału:
Prolegomena
zu
einer jeden künftigen Metaphysik
die als Wissenschaft wird auftreten können
2
Spis treści: [odsyłacze aktywne]
3
OD REDAKCJI
Prolegomena
Kanta ukazują się w naszym języku po raz
czwarty: pierwszy przekład dał w r. 1901 R. Piątkowski, drugi w r.
1918 B. Bornstein. Ten wznowiono w r. 1927. Na drugim wydaniu
przekładu Bornsteina oparte jest niniejsze tłumaczenie, na nowo
opracowane dla Biblioteki Klasyków Filozofii przez dr Janinę
Suchorzewską. Tłumaczenie to z ramienia Komitetu Redakcyjnego
Biblioteki Klasyków Filozofii przeczytał przed oddaniem do druku
prof. Roman Ingarden, mający w Komitecie pieczę nad dziełami z
zakresu filozofii niemieckiej do Kanta, i przeczytałam takie ja jako
sekretarz Komitetu i redaktor tej książki. Wynikiem tych lektur była
pewna liczba dodatkowych zmian, głównie stylistycznych i
terminologicznych.
Przekład Bornsteina, który dobrze służył kilku pokoleniom
polskich filozofów i adeptów filozofii, jest już od dawna wyczerpany,
a egzemplarze znajdujące się w bibliotekach publicznych i naukowych
aa zbyt nieliczne, by zaspokoić” potrzebę tej lektury nawet już tylko
dla studiów uniwersyteckich. Toteż Komitet Redakcyjny Biblioteki
Klasyków Filozofii postanowił wydać ponownie tę książkę, której
znajomość jest niezbędna dla studiujących i uprawiających filozofię.
Tłumaczenie Bornsteina, napisane przed przeszło czterdziestu laty,
wymagało jednak przed wznowieniem pewnej rewizji i
unowocześnienia, co też zostało dokonane.
Wersja niniejsza od tłumaczenia podstawowego różni się
przede wszystkim terminologią. Z uwagi na najściślejszy związek
 4
Prolegomenów z Krytyką czystego rozumu
wydało się rzeczą
potrzebną, wręcz niezbędną, zastosowanie w
Prolegomenach
tej samej
terminologii, jaką w swoim niedawno w Bibliotece Klasyków
Filozofii ogłoszonym przekładzie
Krytyki
wprowadził Roman
Ingarden. Charakterystykę i szczegółowe uzasadnienie tej nowej — w
stosunku do tradycyjnie u nas stosowanej — polskiej terminologii
kantowskiej znajdzie Czytelnik w przypisach R. Ingardena do
przekładu
Krytyki czystego rozumu.
Tutaj przypomnę tylko, że
odpowiednikiem kantowskiego terminu
Verstand
nie jest u Ingardena
«rozsądek» — jak u Chmielowskiego, Bornsteina, i w ogóle w
dotychczasowej naszej literaturze filozoficznej — ale «intelekt»
— z
wyjątkiem tych przypadków, gdzie Kant używa wyrazu
Verstand
nie
jako określonego terminu technicznego, ale w znaczeniu potocznym
(jak w zwrotach: «zdrowy rozsądek», «zdrowy rozsądek ludzki»,
«pospolity rozsądek»). Terminowi
Anschauung
odpowiada nie — jak
dotychczas — «ogląd», lecz «naoczność» lub «dane naoczne
(jednakże forma czasownikowa
anschauen
jest zazwyczaj tłumaczona
przez czasownik «oglądać»). Terminowi
Empfindung,
który Bornstein
tłumaczył jako «czucie», odpowiada w niniejszym, przekładzie
używany dziś powszechnie termin «wrażenie».
Oprócz zmian terminologicznych wprowadzono również do
przekładu Bornsteina zmiany stylistyczne, których celem było nadanie
tekstowi większej czytelności i bardziej nowoczesnej składni, oraz —
w pewnych przypadkach tego Wymagających — dokonano uściśleń
lub poprawek merytorycznych.
Na marginesach tłumaczenia zaznaczono paginacje
powszechnie w literaturze o Kancie cytowanego wydania Pruskiej
Akademii Nauk, w którym
Prolegomena
(wraz z
Krytyką czystego
rozumu,
wyd. I,
Uzasadnieniem metafizyki moralności
i
Metafizycznymi podstawami przyrodoznawstwa)
znajdują się w tomie
IV
Prolegomena
są — po
Uzasadnieniu metafizyki moralności i
1
Krytyka czystego rozumu,
przełożył oraz opatrzył wstępem i przypi-
sami Roman Ingarden, 2 tomy, Biblioteka Klasyków Filozofii, PWN,
Warszawa 1957.
2
Por.
Krytyka czystego rozumu,
wyd. cyt., t. I, przypis na str. 14—15.
3
Por.
op. cit.,
t. I, przypis i na str. 19.
4
Kants Gesammelte Schriften herausgegeben von der Königlich
Preußischen Akademie der Wissenschaften, Band IV, Erste Abteilung:
Werke, Vierter Band,
Berlin 1911.
    5
Krytyce czystego rozumu —
trzecim dziełem Kanta wydanym w
Bibliotece. Klasyków Filozofii. W przygotowaniu znajdują się:
Krytyka władzy sądzenia
i
Krytyka praktycznego rozumu,
oraz
Pisma
mniejsze.
Irena Krońska
Warszawa, w styczniu 1960 r.
PROLEGOMENA
DO WSZELKIEJ PRZYSZŁEJ METAFIZYKI
KTÓRA BĘDZIE MOGŁA WYSTĄPIĆ
JAKO NAUKA
[Wstęp]
Prolegomena
niniejsze są przeznaczone do użytku nie [255]
uczniów, lecz przyszłych nauczycieli, a i tym służyć powinny nie do
tego, by uporządkować wykład pewnej nauki już istniejącej, lecz
przede wszystkim, by samą tę naukę wynaleźć.
Bywają uczeni, dla których historia filozofii (zarówno
starożytnej, jak i nowożytnej) jest już ich filozofią; niniejsze
Prolegomena
nie dla nich są napisane
Muszą oni czekać, dopóki nie
ukończą swej pracy ci, co usiłują czerpać ze źródeł samego rozumu, i
wtedy dopiero przyjdzie kolej na nich, by obwieścili światu o tym, co
się stało. W przeciwnym razie nie można by powiedzieć nic, co
według ich mniemania nie zostało już dawniej przez kogoś
powiedziane. I rzeczywiście mogłoby to też stać się nieomylną
przepowiednią wszystkiego, co nastąpi w przyszłości. Rozum ludzki
bowiem w ciągu wielu stuleci snuł różne fantazje na temat
niezliczonej ilości przedmiotów, łatwo przeto może się zdarzyć, że dla
5
Kant ma tu na myśli Garvego, który w swej recenzji
z Krytyki
czystego rozumu,
zamieszczonej w «Göttingische gelehrte Anzeigen»
(B. B.)
   [ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • klobuckfatima.xlx.pl