kinesiotaping, Studia, Fizjoterapia

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Nowiny Lekarskie 2005, 74, 2, 190–194
JOLANTA ZAJT-KWIATKOWSKA
1, 2
, EL
BIETA RAJKOWSKA-LABON
2
, WOJCIECH SKROBOT
2
,
STANISŁAW BAKUŁA
2
KINESIO TAPING METODA WSPOMAGAJ
CA PROCES
USPRAWNIANIA FIZJOTERAPEUTYCZNEGO – WYBRANE APLIKACJE KLINICZNE
KINESIO TAPING AS THE AUXILIARY METHOD
IN THE PHYSIOTHERAPY PROCESS THE CLINICAL APPLICATION
1
Katedra Zdrowia Publicznego Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu w Gda
sku
Kierownik: prof. dr hab. Józef Drabik
2
Katedra Rehabilitacji Akademii Medycznej w Gda
sku
Kierownik: dr hab. med. Stanisław Bakuła, prof. AMG
Streszczenie
Celem artykułu jest przedstawienie mechanizmów oddziaływania na skór
, tkanki podskórne, mi
nie oraz wi
zadła elastycznych plastrów
bawełnianych, o du
ej rozci
gliwo
ci, sprzedawanych pod komercyjn
nazw
Kinesio Tex. W pracy omówiono metodologi
wykonywania
zabiegów oraz zaprezentowano wybrane aplikacje, stosowane w celu wspomagania procesu usprawniania fizykalnego w okre
lonych dysfunk-
cjach i jednostkach chorobowych.
SŁOWA KLUCZOWE: kinesio taping, fizjoterapia, terapeutyczne aplikacje kliniczne.
Summary
The purpose of this article was to describe the mechanisms that affect the skin, hypodermic tissues, muscles and ligaments during the use of the
elastic cotton plaster called Kinesio Tex. The second part of this paper presents methodology of performed treatment and presents some exam-
ples of clinical applications of Kinesio Taping in some dysfunctions and disorders.
KEY WORDS: kinesio taping, physiotherapy, clinical application.
Wprowadzenie
Kinesio Taping
®
(KT) jest metod
terapii naturalnej,
która została opracowana przez dr Kenzo Kase. Jest
propagowana i rozpowszechniania na
wiecie od 1963
roku. Pocz
tkowo stosowana była głównie w medycynie
sportowej. Obecnie znajduje coraz szersze zastosowanie
w innych specjalno
ciach klinicznych, zwłaszcza w orto-
pedii, traumatologii, chirurgii narz
dów ruchu, neurolo-
gii, onkologii i pediatrii. Metoda zyskuje coraz szersze
zastosowanie, nie tylko w Japonii i USA, ale równie
i w
Europie. W Polsce jest mało znana i wykorzystywana
przez niewielk
grup
terapeutów.
Metoda polega na zastosowaniu specjalnych pla-
strów o nazwie KINESIO TEX
naklejanych bezpo
red-
nio na skór
. S
to klej
ce ta
my bawełniane, o odpo-
wiedniej strukturze splotu i du
ej rozci
gliwo
ci (do
140% pierwotnej długo
ci) oraz ró
nej szeroko
ci i dłu-
go
ci. Dobrze przylegaj
do skóry, nie ograniczaj
ru-
chomo
ci w stawach oraz nie powoduj
odczynów po-
dra
nienia skóry. Dzi
ki wodoodpornym wła
ciwo
ciom
mog
by
u
ywane przez klika dni oraz nie stanowi
ograniczenia w stosowaniu zabiegów hydroterapeutycz-
nych. Przyczyn
wielu problemów w obr
bie narz
du
ruchu jest ograniczony (zwolniony) przepływ krwi i lim-
fy oraz zag
szczenie płynów ustrojowych w warstwie
podskórnej. Zastosowanie plastra powoduje uniesienie i po-
fałdowanie naskórka wraz z warstw
brodawkow
skóry
wła
ciwej. To z kolei prowadzi do zwi
kszenia mo
li-
wo
ci przepływu krwi w obr
bie sieci naczyniowej pod-
brodawkowej i w naczyniach gł
bokich skóry oraz zwie-
lokrotnienie transportu chłonki, pocz
wszy od
wło
niczek chłonnych brodawek poprzez sie
chłonn
podbrodawkow
do naczy
krwiono
nych. Dzi
ki cze-
mu, powstaj
korzystniejsze warunki do regeneracji w
obr
bie miejsc zmienionych procesem chorobowym. W
efekcie dochodzi do normalizacji napi
cia mi
niowego,
powi
ziowego, uaktywnienia przepływu krwi i limfy,
zmniejszenia dolegliwo
ci bólowych oraz poprawy mo-
toryki [9, 10].
Metodyka wykonywania zabiegów*
W metodzie KT
®
stosowane s
nast
puj
ce techniki
uzale
nione wskazaniami klinicznymi:
·
Mechaniczna (
mechanical correction
)
polecana
jest w celu zwi
kszenia elastyczno
ci tkanek. Pla-
ster nale
y rozci
i nada
mu kształt litery Y o
krótkiej podstawie (baza) i wydłu
onych ramio-
nach (ogonki). Naklejanie plastra mo
na rozpo-
cz
od bazy lub od ogonków w zale
no
ci od
wskazania wynikaj
cego ze wzmo
onego lub
osłabionego napi
cia tkanek. Kinesio Tex przy na-
lepieniu nale
y rozci
ga
od 50 do 75% pierwot-
nej długo
ci.
·
Powi
ziowa (
fascia correction
)
stworzona w celu
zmniejszenia wzmo
onego napi
cia powi
zi. Po-
Kinesio Taping metoda wspomagaj
ca proces usprawniania fizjoterapeutycznego – wybrane aplikacje kliniczne
191
lecane jest zakładanie plastra po uprzednim usta-
wieniu cz
ci ciała w warunkach maksymalnego
rozci
gni
cia lub po zastosowaniu ruchów zmniej-
szaj
cych wzmo
one napi
cie (wstrz
sanie). Kinesio
Tex naklejany z rozci
gliwo
ci
od 25 do 50%.
·
Miejscowa (
space correction
) stosowana tylko
i wył
cznie na miejsca zmienione procesem zapal-
nym oraz punkty bolesne o lokalizacji miejscowej.
Kinesio Tex nale
y rozci
ga
od 25 do 50%.
·
Wi
zadłowo/
ci
gnowa (
ligeamant/tendon cor-
rection
) opracowana w celu stymulacji mechano-
receptorów i zwi
kszonego torowania priopriore-
ceptywnego, które powinny normalizowa
na-
pi
cie wi
zadeł i
ci
gien. Mo
e by
stosowana
po uprzedniej mechanicznej korekcji, po techni-
kach rozlu
niaj
cych jak i poprzez punktowe na-
klejanie pasm plastra. Naci
g plastra powinien
wynosi
25–50% oraz do 100% przy zastosowa-
niu równoczesnym dwóch procedur.
·
Funkcjonalna (
functional correction
) stosowana w
ograniczeniach ruchomo
ci i niewła
ciwym usy-
tuowaniu poszczególnych segmentów ciała utrud-
niaj
cych ich funkcjonowanie.
·
Limfatyczna (
lymphatic correction
)
zalecana w
profilaktyce i terapii obrz
ków limfatycznych.
Nale
y stosowa
wieloczłonowe rozcinanie pla-
strów i nakłada
plaster cz
ci
bazow
w okolicy
w
złów chłonnych oraz ogonkami okala
ko
czy-
ny. Bardzo ostro
nie i delikatnie rozci
ga
ko
-
cówki (ogonki) plastra (0–15%).
Plastry mo
na ci
na dowolnie wybran
długo
i szeroko
, nadawa
im odpowiedni kształt w zale
no-
ci od anatomicznych warunków oraz wskaza
klinicz-
nych. W sprzeda
y dost
pne s
plastry o szeroko
ci 2,5
cm, 3,75 cm, 5 cm i 7,5 cm. oraz długo
ci 4 m, 5 m i
31,5 m. W metodzie KT zaleca si
stosowanie pi
ciu
technik rozcinania plastrów zwanych:
·
Y – najcz
ciej stosowana aplikacja na mi
nie
i wi
zadła.
·
I – technika zalecana po zabiegach chirurgicz-
nych, w miejscowych dolegliwo
ciach bólowych
mi
ni i korekcji funkcjonalnej.
·
X – stosowana na mi
nie o wielobrzu
cowej bu-
dowie i przebiegu i oddziaływaniu na dwa stawy.
·
„Fan” – technika rozcinania zbli
ona do Y, ale z
wi
ksz
liczb
rozci
(4–5). Stosowana głównie
w aplikacjach wykorzystywanych w terapii obrz
-
ków limfatycznych.
·
„Web” (sie
) – rozci
cie plastra posiadaj
ce dwie
bazy, mi
dzy którymi tworzona jest siatka w
-
skich pasków w liczbie 4,5 lub 6. Aplikowana
głównie miejscowo na obrz
ki i stłuczenia.
Wła
ciwe nakładanie plastra na powierzchni
skóry
zale
y od stanu klinicznego tkanek mi
niowych i po-
wi
zi. Polecane s
dwie techniki:
– technika rozlu
niaj
ca, zalecana w stanach ostrych
ze zwi
kszonym napi
ciem mi
ni i du
ymi dolegliwo-
ciami bólowymi
– technika wzmacniaj
ca, zalecana w stanach prze-
wlekłych przebiegaj
cych z osłabieniem mi
nia.
Ka
da aplikacja kliniczna powinna by
zaplanowana
i uwarunkowana wskazaniami klinicznymi. Terapeuta
musi ustali
strategi
wykonania zabiegu, w ramach
której powinien wybra
technik
ci
cia i nakładania
plastra, wyznaczy
miejsce i kierunek oraz ustali
pro-
cent jego rozci
gania.
Przed nało
eniem plastra nale
y skór
oczy
ci
(od-
tłu
ci
rodkiem kosmetycznym lub farmaceutycznym,
najlepiej na bazie alkoholu) i usun
nadmiar owłosie-
nia. Zabiegi te zapewni
dłu
szy czas utrzymywania si
plastra na skórze. Plaster utrzymuje si
na skórze około
4 dni. Zdejmowanie plastra nale
y rozpoczyna
od pa-
sków dystalnie poło
onych (lub w
skich jego cz
ci);
jedn
r
k
wolno odkleja
, a drug
przytrzymywa
skó-
r
. Zabieg nale
y powtarza
wielokrotnie, nawet do
kilku miesi
cy, najlepiej do momentu ust
pienia lub
zmniejszenia objawów (bólu, obrz
ku, ograniczenia
ruchomo
ci i funkcji).
W strategii post
powania nale
y równie
uwzgl
dni
kalkulacj
kosztów wykonania zabiegu, poniewa
Kine-
sio Taping nie jest metod
terapeutyczna finansowan
przez NFZ. Obecnie rolka długo
ci 4,5 m i szeroko
ci
4,5 cm kosztuje około 50,- PLN. Rzeczywisty koszt
jednego zabiegu uzale
niony jest od ilo
ci zaplanowa-
nych aplikacji oraz od długo
ci plastra potrzebnego do
jej realizacji.
*Opisany sposób wykonywania zabiegów i polecane
w niniejszym artykule technik, autorzy opisali na pod-
stawie zdobytych kwalifikacji na kursach prowadzonych
przez dyplomowanych instruktorów akredytowanych
przez Kinesio Taping
®
Association oraz wiadomo
ci
z podr
cznika dr Kenzo Kase [4].
Wybrane aplikacje kliniczne
1. Zespół bólowy dolnego odcinka kr
gosłupa l
-
d
wiowego
Opis przypadku:
chora lat 63, skar
y si
na miej-
scowe bóle w dolnym odcinku kr
gosłupa l
d
wiowego,
szczególnie nasilaj
ce si
po wykonywaniu czynno
ci w
pozycjach powoduj
cych jego przeci
enie.
Metodyka plastrowania:
zabieg składaj
cy si
z 2
aplikacji (Ryc. 1).
·
Technika mi
niowa – po przyklejeniu bazy na
ko
ci krzy
owej w pozycji skłonu w przód nakle-
jamy ogonki plastra po obu stronach kr
gosłupa.
·
Technika wi
zadłowa – uło
enie plastra równole-
gle w poprzek pleców na miejsce bolesne w celu
zwi
kszenia stabilizacji (w
rodkowej cz
ci roz-
ci
gni
ty maksymalnie 75–100%).
192
J. Zajt-Kwiatkowska i inni
·
Plastrowanie mi
nia nadgrzebieniowego – plaster
nakładamy nieznacznie go rozci
gaj
c (15–25%)
w celu uzyskania rozlu
nienia mi
nia.
·
Plastrowanie mi
nia naramiennego – sposób post
-
powania jest podobny jak dla mi
nia nadgrzebie-
niowego.
·
Aplikacj
nale
y zako
czy
zastosowaniem tech-
niki korekcyjnej – plaster w kształcie litery Y z
dług
baz
, któr
nale
y umie
ci
w okolicy bole-
snej. Bazowa cz
Y nakładana jest bez naci
ga-
nia plastra natomiast ogonki rozci
gamy (50–
75%). W czasie nakładania ko
cówek plastra pa-
cjent zgina rami
w przód.
Ryc. 1.
Pacjentka z zespołem bólowym dolnego odcinka kr
-
gosłupa po zało
eniu KT
®
.
Fig. 1. Patient with pain back after KT
®
application.
3. Zespół bólowy stawu kolanowego
Opis przypadku:
chory lat 42, skar
y si
od roku na
bóle stawu kolanowego, nasilaj
ce si
w czasie obci
a-
nia ko
czyny dolnej. Kolano bez cech obrz
ku i ograni-
czenia ruchu.
Metodyka plastrowania:
zastosowano zabieg skła-
daj
cy si
z 3 aplikacji (Ryc. 3).
·
Plastrowanie mi
nia czworogłowego uda
·
Technika stabilizuj
ca rzepk
·
Plastrowanie mi
ni tylnej grupy uda.
2. Zespół uszkodzenia pier
cienia rotatorów stawu
barkowego
Opis przypadku:
chory w wieku 58 lat, zespół bó-
lowy nawracaj
cy, aktualnie utrzymuj
cy si
stan bólo-
wy od 6 miesi
cy, nasila si
w czynno
ciach dnia co-
dziennego wymagaj
cych ruchu zło
onego, głównie z
komponentem płaszczyzny rotacyjnej, brak ograniczenia
ruchomo
ci stawu.
Metodyka plastrowania:
zło
ony zabieg składaj
cy
z nało
enia 3 aplikacji (Ryc. 2).
Ryc. 3.
Pacjent z zespołem bólowym kolana po zało
eniu KT
®
.
Fig. 3. Patient with knee pain after KT
®
.
Ryc. 2.
Pacjent z zespołem uszkodzenia sto
ka rotatorów po
zało
eniu KT
®
.
Fig. 2. Patient with rotator cuff impingement after KT
®
.
4. Stan po mastektomii – terapia wczesna poope-
racyjna i pó
na (obrz
k limfatyczny):
Post
powanie wczesne pooperacyjne
Opis przypadku:
chora lat 43 po zabiegu mastek-
tomii, brak objawów obrz
ku ko
czyny po zabiegu.
Terapi
prowadzono profilaktycznie zamiast banda
o-
wania ko
czyny górnej.
Metodyka plastrowania:
nało
ono 3 aplikacje: na rami
z przodu i tyłu oraz
przedrami
plaster rozci
to na w
skie 1cm paski paski,
bazy plastrów przyło
ono na górnej, przedniej i górnej
tylnej powierzchni barku oraz poni
ej dołu łokciowego
po stronie wewn
trznej przedramienia (Ryc. 4).
Kinesio Taping metoda wspomagaj
ca proces usprawniania fizjoterapeutycznego – wybrane aplikacje kliniczne
193
·
Baza nad nadkłykciem przy
rodkowym ko
ci ra-
miennej. R
ka w pozycji neutralnej, łokie
w wy-
pro
cie. Paski naklejone wzdłu
przedniej cz
ci
przedramienia, w kierunku podstawy kciuka.
·
Baza nieco poni
ej pierwszej w okolicy nadkłykcia
przy
rodkowego ko
ci ramiennej. Ko
czyna w poło-
eniu neutralnym, łokie
w wypro
cie. Paski nakle-
jane wzdłu
tylnej cz
ci przedramienia, w kierunku
grzbietu dłoni.
·
Baza w pobli
u przyczepów m. obłego mniejszego
i m. obłego wi
kszego. Ko
czyna górna w odwie-
dzeniu i zgi
ciu horyzontalnym. Paski prowadzone
nad
rodkow
cz
ci
m. naramiennego w kierunku
rodkowej cz
ci łokcia.
Ryc. 4.
Pacjentka po zabiegu mastektomii i nało
onymi plastrami.
Fig. 4. Patient after mastectomy with taping.
Dyskusja
Metoda KT
®
jest stosowana od kilkudziesi
ciu lat
w terapii dolegliwo
ci bólowych stawów i mi
ni oraz
w łagodzeniu skutków urazów i przeci
e
aparatu ru-
chu. Zwolennicy jej stosowania uwa
aj
,
e przynosi
ona dobre efekty lecznicze, jednak
e cz
sto brak im
poparcia w pi
miennictwie publikacjami wyników opar-
tymi na prawdziwych dowodach naukowych. W wi
k-
szo
ci prac autorzy opisuj
swoje do
wiadczenia kli-
niczne, a ich prace maj
głównie charakter kazuistyczny.
W prezentowanej pracy autorzy przedstawili metodolo-
gi
post
powania i swoje pierwsze do
wiadczenia wyko-
rzystania w terapii fizykalnej plastrów Kinesio Tex.
Podkre
lono,
e metod
KT
®
zastosowano jako
rodek
dodatkowy – wspomagaj
cy jako zalecany w wybranych
przypadkach klinicznych program usprawniania fizjote-
rapeutycznego. W artykule zaprezentowano zasady i
metodyk
nakładania plastrów oraz przedstawiono pi
mo
liwo
ci zastosowania ich w wybranych przypadkach
klinicznych.
Przedstawiaj
c metod
i proponowane aplikacje
prze
ledzono dane z pi
miennictwa. Herbert z Australij-
skiego Uniwersytetu w Sydney przebadał 154 pacjentów
z dolegliwo
ciami bólowymi stawu kolanowego, których
dobrał w cztery podgrupy badawcze. Istotny wniosek był
taki, i
po 3 miesi
cach terapii stwierdził ró
nice po-
twierdzaj
ce tez
,
e u
ycie plastra przynosi zmniejsze-
nie dolegliwo
ci bólowych. Jednak
e w badaniu kontro-
lnym, przeprowadzonym po 12 miesi
cach od
zako
czenia terapii, nie było ró
nic pomi
dzy grup
,
której naklejono KT
®
i stosowano kinezyterapi
a grup
u której nie stosowano plastrów [2].
Podobne wnioski wynikaj
z pracy angielskich na-
ukowców, którzy równie
zaobserwowali zmniejszenie
dolegliwo
ci bólowych i popraw
wyników w skali
WOMAC bezpo
rednio po trwaj
cej 10 tygodni terapii.
Natomiast ró
nic nie obserwowano w badaniu kontrol-
nym, po upływie 12 miesi
cy, pomi
dzy grup
chorych
z dolegliwo
ciami bólowymi kolan leczonych za pomoc
terapii
wiczeniami i terapi
plastrami [7].
Badacze z Uniwersytetu na Florydzie przeprowadzili
eksperyment u 14 młodych, zdrowych studentów, polegaj
-
cy na wyznaczeniu warto
ci reakcji sił podło
a i wyznacze-
Obrz
k limfatyczny
Opis przypadku: p
acjentka w wieku 55 lat, po ma-
stektomii radykalnej wykonanej w 2001 roku. Obrz
k
ko
czyny górnej prawej utrzymuj
cy si
przez okres
około 3 lat. Wcze
niej prowadzone standardowe post
-
powanie p/obrz
kowe. Konsystencja obrz
ku mi
kka.
Metoda plastrowania:
Zało
ono plastry stosuj
c
trzy aplikacje (Ryc. 5).
Ryc. 5.
Pacjentka z obrz
kiem limfatycznym i zało
onymi
trzema aplikacjami KT
®
Fig. 5. Patient with lymphedema post mastectomy and applica-
tions KT
®
.
194
J. Zajt-Kwiatkowska i inni
niu aktywno
ci EMG dla mi
nia płaszczkowatego, pisz-
czelowego przedniego, obszernego przy
rodkowego i dwu-
głowego uda w czasie chodu. Uczestnikom eksperymentu
nało
ono aplikacj
KT
®
na staw kolanowy. Badanie wyka-
zało zwi
kszenie siły reakcji podło
a i zwi
kszon
aktyw-
no
mi
nia płaszczkowatego po nało
eniu plastrów, co
według autorów potwierdza zwi
kszenie stabilizacji stawu
kolanowego [8].
Salish i wsp. prowadzili badania na niewielkiej gru-
pie chorych (10 osób) z dolegliwo
ciami bólowymi
kolan, u których wykonano plastrowanie rzepki. Rezulta-
ty ich bada
potwierdzaj
zmniejszenie dolegliwo
ci
bólowych oraz popraw
parametrów kinematycznych
chodu i wzrost siły reakcji podło
a. Nie zaobserwowali
oni ró
nic w badaniu EMG aktywno
ci mi
nia obszer-
nego bocznego [5].
Inni naukowcy ameryka
scy poszukiwali odpowiedzi
na pytanie, czy aplikacja plastra w obr
bie stawu skokowe-
go zwi
ksza torowanie prioprioreceptywne. Wykonany
eksperyment (na zdrowych osobach) nie potwierdził przyj
-
tej w pracy hipotezy badawczej [1]. Wnioski s
odmienne
ni
w pracy Murray’a, który sugeruje polepszenie prioprio-
recepcji w okresie wczesnej fazy usprawniania ruchowego
po urazie stawu skokowego [3].
Korea
czycy, prowadz
c eksperyment na królikach,
nie stwierdzili ró
nic w szybko
ci przepływu limfy, gdy
zwierz
tom zało
ono tylko plastry. Natomiast staty-
stycznie istotne ró
nice dostrze
ono przy stosowaniu
KT
®
wraz z 15 minutowym programem
wicze
bier-
nych [6].
Przytoczone powy
ej wnioski z publikowanych prac
potwierdzaj
obserwacje autorów,
e nało
enie plastrów
KT
®
zmniejsza poziom odczuwania bólu, usprawnia
mo
liwo
ci funkcjonalne chorego oraz mo
e stanowi
dobry
rodek uzupełniaj
cy leczenie fizjoterapeutyczne.
Jednak
e uogólnienie ich wymaga dalszych obserwacji
i konieczno
ci wprowadzenia wła
ciwej metodologii
bada
, co pozwoli zweryfikowa
skuteczno
i efektyw-
no
metody Kinesio Tapingu stosowanej w terapii kon-
kretnych przypadków klinicznych.
Pi
miennictwo
1.
Halseth T., McChesney J., DeBeliso S., Vaughn R., Lien J.:
The effects of kinesio taping on proprioception at the ankle.
Journal of Sports Sciences and Medicine
, 2004, 3, 1–7.
2.
Herbert R.: Exercise, not taping, improves outcomes for pa-
tients with anterior knee pain.
Aust. J. Physiother
., 2001, 47,
66.
3.
Murray J., Husk L.: Effect of kinesio taping on propriocep-
tion in the ankle.
J. Orthop. Sports Phys. Ther
., 2001, 31, A–
37.
4.
Kase K., Wallis J., Kase T.: Clinical therapeutic applications
of the Kinesio Thaping method. Tokyo: KenI Kai Co. LTD;
2003.
5.
Salish G.B., Brechtter J.H., Farwell D., Powers C.M.: The
effects of patellar taping on knee kinetics, and vastus later-
alis muscle activity during stair ambulatorium in individuals
with patellofemoral pain.
J. Orthop. Sports Phys. Ther
.,
2002, 32, 3–10.
6.
Shim J.Y., Lee H.R., Lee D.C.: The use of elastic adhesive
tape to promote lymphatic flow in the rabbit hind leg.
Yonsei
Med. J.
, 2003, 44, 1045–1052.
7.
Quily B., Trucker M., Campbell R., Dieppe P.: Physiother-
apy, including quadriceps exercises and patellar taping, for
knee osteoarthritis with predominant pattelo-femoral joint
involvement: randomized controlled trial.
J. Rheum
., 2003,
30, 1311–7.
8.
Yi C., Brunt D., Kim H., Fiolkowski P.: Effect of ankle tap-
ing and exerciese on EMG and kinetics during landing.
J.
Phys. Ther. Sci.
, 2003, 15, 81–85.
9.
Kinesio Taping Association. Kinesio Taping® Basic Course.
2002.
10.
Kinesio Taping Association. Kinesio Taping® Upper Ex-
tremity 2003.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • klobuckfatima.xlx.pl