Kanny 216 p.n.e, Historyczne bitwy (Bellona)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Wydawnictwo
Ministerstwa
Obrony
Narodowej
Elżbiecie I Krzysztofowi
 WSTĘP
Jedna z największych bitew czasów starożytnych, bitwa pod
Kannami, stoczona w 216 r. przed naszą erą podczas II wojny
punickiej, zajmuje w historii wojen i sztuki wojennej miejsce
wyjątkowe. Jak żadna inna spośród bitew stoczonych na prze­
strzeni paru tysięcy lat, wywarła ona swoiste piętno na teorii
i praktyce sztuki wojennej aż do naszych czasów i znalazła
szerokie odbicie w literaturze wojskowej, będąc klasycznym przy­
kładem okrążenia mniejszymi siłami większych wojsk przeciwnika
w celu ich całkowitego zniszczenia.
Z czasem słowo „Kanny" stało się przysłowiowe w dziejach
sztuki wojennej. „Drugimi Kannami" nazwano okrążenie pod
Sedanem liczącej prawie 130 tys. żołnierzy armii francuskiej
Mac Mahona podczas wojny francusko-pruskiej w 1870 r. Ze
starożytną bitwą zaczęto porównywać wiele bitew XIX, a na­
wet XX wieku, doszukując się w nich idei słynnego kamieńskiego
manewru Hannibala .
Wybitny niemiecki teoretyk wojskowy, uznany za następcę
Carla von Clausewitza feldmarszałek Alfred von Schlieffen,
pełniący obowiązki szefa niemieckiego sztabu generalnego w la­
tach 1891—1905, napisał książkę
Kanny
1
,
w której opisując i ana­
lizując wojnę francusko-pruską lat 1870—1871, rozpoczął swoje
rozważania od opisu bitwy pod Kannami z 216 roku p.n.e. Wy­
stępując przeciw wojnie na wyczerpanie i głosząc konieczność
prowadzenia wojny błyskawicznej, zalecał właśnie działania skrzy­
dłowe na wzór bitwy pod Kannami. Schlieffen dopatrywał się
także założeń taktycznych Hannibala w wielu bitwach toczonych
Później przez Fryderyka II i Napoleona Bonapartego. Porównywa-
1
Von, Schliefen,
Cannae,
Berlin 1936.
no także bitwę pod Kannami z działaniami wojennymi podczas
I wojny światowej. Tak na przykład francuski pułkownik E. Va­
larche
2
porównywał antyczną bitwę z marszem 1 armii niemiec­
kiej generała-pułkownika von Klucka na Paryż w 1914 r. Kanneń-
ską ideę dwustronnego oskrzydlenia i całkowitego okrążenia prze­
ciwnika w celu jego zupełnego zniszczenia widziano również
w słynnej bitwie stalingradzkiej 1942—1943 r.
Niezależnie od tego rodzaju porównań, bitwa pod Kannami
fascynowała następne pokolenia osobą zwycięskiego Kartagińczy-
ka Hannibala, jednego z najwybitniejszych wodzów świata staro­
żytnego, który przeszedł do historii sztuki dowodzenia na równi
z Aleksandrem Wielkim, Publiuszem Korneliuszem Scypionem
Afrykańskim Starszym czy Gajuszem Juliuszem Cezarem. „Hanni­
bal był największym z żołnierzy. Nikt inny w historii nie potra­
fił tak ukrywać całej armii gdzieś za mgłą, w której nieprzyjaciel
maszerował nic nie podejrzewając, ani też zastawiać straszliwych
pułapek na takich równinach, jak pole bitwy pod Kannami.
Nikt inny z wyjątkiem Aleksandra Wielkiego nie zdołał utrzymać
armii na lądzie nieprzyjacielskim prawie przez czas jednego
pokolenia"
3
.
Pamięć o Hannibalu przetrwała wieki. Jest to tym bardziej
zastanawiające, że dzieje jego życia zawierają dużo nie wyjaśnio­
nych zagadek, których próby rozwiązania podejmowało wielu
historyków. Powstała w ten sposób obszerna literatura tego fascy­
nującego tematu. Spróbujmy pokrótce przyjrzeć się źródłom
i opracowaniom, z których bierze się nasza wiedza o II wojnie
punickiej pomiędzy Rzymem a Kartaginą, o bitwie pod Kannami
i o Hannibalu.
Wśród źródeł na pierwszym miejscu wymienić należy
Dzieje
Polibiusza z Megalopolis, które w 40 księgach obejmowały
wydarzenia lat 264—144 p.n.e. Dzieło to, niestety, nie zachowało
się w całości, ale posiadamy z niego pierwszych pięć ksiąg
opisujących główne wydarzenia wojen punickich do bitwy
pod Kannami. Polibiusz, interesując się przede wszystkim historią
polityczną, dużo miejsca poświęcił historii wojskowości, a wiele
wydarzeń znal z autopsji. Jego
Dzieje
uznane zostały za najbar­
dziej wiarygodne i rzetelne źródło do okresu wielkich podbojów
rzymskich
4
,
2
E. Valarche, Cannes
et la mat che de Lun Kluch sur Parts
, Pa-
r is 1929.
3
H. L a m b,
Hannibal
, Warszawa 1962, s. 423—424.
4
Por. M. Jaczynowska,
Hittoria statoiijtnegu Rzymu,
Warszawa
1974, s. 75.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • klobuckfatima.xlx.pl